سونوگرافی داپلر چیست؟
بهنوعی تصویربرداری که جهت نشان دادن حرکت خون در رگهای خونی صورت میگیرد و از طریق امواج صوتی این تصاویر دریافت میشوند اطلق می شود. با کمک این روش پزشک نیازی به اشعه ایکس و تزریق مواد حاجبی جهت مشاهده رگها و اتفاقات داخل درون آن ندارد.
سونوگرافی داپلر کمک میکند تا پزشک از مشکلات خونی نظیر لخته شدن خون، نارسایی وریدی، مسدود شدن شریانها، بیماریهای مادر زادی، تنگی شریان کاروئید و نقص دریچه قلب مطلع شود.
سونوگرافی داپلر با سونوگرافی معمولی چه فرقی دارد؟
بهوسیله سونوگرافی معمولی و امواج صوتی جهت مشاهده و تصویربرداری از ساختار اعضا درونی بدن استفاده میشود. این سونوگرافی قادر نیست جریان خون را نمایش دهد. سونوگرافی داپلر با اندازهگیری امواج صوتی که از مولکولها و ذرات موجود در حال حرکت مانند سلولهای قرمز خون بازتاب میشوند، تصویربرداری مینماید. این سونوگرافی برای تصویربرداری از بافت سینه بسیار مناسب میباشد.
انواع مختلف سونوگرافی داپلر
از سونوگرافی داپلر جهت بیماریهای مختلف استفاده میشود.
- داپلر رنگی: برای انجام این سونوگرافی بهوسیله کامپیوتر و ایجاد رنگهای مختلف جهت تغییر امواج صوتی استفاده میشود. به کمک این رنگها میتوانید بهسرعت و جهت گردش خون در زمان واقعی، پی ببرید.
- پاور داپلر: نمونه جدیدتر داپلر رنگی میباشد و قادر است جزئیات بیشتری از جریان خون را در مقایسه به داپلر رنگی استاندارد نشان دهد. البته نمیتواند جهت جریان خون را نشان دهد که این موضوع میتواند اهمیت زیادی داشته باشد.
- داپلر طیفی: با استفاده از داپلر طیفی نتایج بهدستآمده بهجای اطلاعات تصاویر رنگی، اطلاعات جریان خون را بر روی نمودار نمایش میدهد و با بررسی این نتایج متوجه خواهیم شد چه میزان رگ خونی دچار انسداد شده است.
- داپلر دوبلکس: بهوسیلهاین آزمایش و سونوگرافی استاندارد جهت تصویربرداری از عروق خونی و اندامها استفاده میشود. پسازاین مرحله یک کامپیوتر، مانند داپلر طیفی تصاویر را بهصورت نموداری نمایش میدهد.
- داپلر موج مداوم: در این نوع سونوگرافی، امواج صوتی بهصورت مداوم ارسال و دریافت میشوند. با این کار اندازهگیری دقیقتری از خون که با سرعت بیشتری جریان دارد، انجام میشود.
انجام سونوگرافی داپلر با مشاهده چه علائمی لازم میشود؟
اگر با مشکلات و بروز علائمی مانند کاهش جریان خون یا بیماری قلبی امکان دارد به سونوگرافی داپلر احتیاج داشته باشید این علائم برای بیماران مختلف به اشکال متفاوتی انجام میشود.
بیمارانی با علائم شریانی محیطی:
بیمارانی که با علائمی مانند تهوع یا ضعف در پاها مواجه هستند، کسانی که دچار گرفتگی بسیار دردناک در قسمت تحتانی بدن مانند پاها و عضلات ساق پا در حین بالا رفت از پلهها میباشند، احساس سرما در ناحیه پا میکنند، دچار تغییر رنگ یا براق شدن پوست پا شدهاند.
بیماران با علائم و ناراحتیهای قلبی:
شامل: تنگی نفس، تورم در پاها یا شکم و خستگی
بیمارانی با مشکلاتی مانند:
افراد سکته کرده اند یا افرادی که پس از سکته مغزی توصیه به انجام نوع خاصی از سونوگرافی داپلر بانام ترانس کرانیال شدهاند، یا یکی از رگهای خونی آن ها دچار آسیب شده باشد. همچنین اگر فرد بیمار برای درمان نوعی اختلال خونی مراحل درمان را سپری میکند،
درصورتیکه پزشک زنان و زایمان تشخیص دهد، زن باردار یا جنین وی دچار مشکل خونی باشند. معمولاً افرادی که دچار فشارخون هستند و پزشک ازنظر سلامت به فرد حامله مشکوک باشد نیاز به سونوگرافی داپلر دارد زیرا بارداری ممکن است بر روی جنین و خانم باردار تأثیر منفی بگذارد.
تأثیر سونوگرافی داپلر برای تشخیص بیماریها
- جهت تشخیص بسیاری از بیماریهای قلبی و بررسی عملکرد قلب به همراه الکتروکاردیوگرام انجام میگیرد و در این آزمایش سیگنالهای الکتریکی در قلب اندازهگیری میشوند.
- درصورتیکه بیمار دچار انسداد شریانی شده باشد.
- افرادی که از ناحیه پا دچار انسداد وریدی یا ترومیوز ورید عمقی باشند که ممکن است منجر به بروز مشکلات حادتر مانند لختگی خون در ریهها میشود و بسیار خطرناک بوده و حتی ممکن است منجر به مرگ شود. این سونوگرافی از این نظر برای بیمار از اهمیت زیادی برخوردار میباشد.
- همچنین هرگونه آسیب عروق خونی و نقص در ساختار قلب احتیاج به سونوگرافی داپلر دارد.
- باریک شدن دیواره شریانهای گردنی که از عوارض تنگی شریان کاروئید، است به انجام این سونوگرافی نیاز دارد.
- برای بیمارانی که پس از عمل جراحی باید جریان خون آنها موردبررسی قرار گیرد.
مراحل انجام سونوگرافی داپلر
کلیه جواهرات و لباسهای قرارگرفته در ناحیه مورد آزمایش از بدن جدا شود تا ۲ ساعت قبل از آزمایش از مصرف دخانیات و هر نوع ماده نیکوتین دار باید خودداری شود. نیکوتین موجب تنگ شدن رگهای خونی میشود و درنتیجه میتواند بر روی آزمایش تأثیر بگذارد.
پزشک متخصص بر اساس ضروریات ممکن است از بیمار بخواهد چند ساعت قبل از آزمایش از خوردن و نوشیدن اجتناب بورزد.
معمولاً توصیههای لازم توسط مسئول سونوگرافی به بیمار اطلاع داده میشود.
سپس بیمار بر روی تخت دراز میکشد و پزشک روی محلی که باید سونوگرافی بر روی آن انجام شود را آغشته به ژل سونوگرافی یا پروب سونوگرافی می نماید. بهوسیلهاین مایع، امواج صوتی به بدن بیمار ارسال میشود.
متخصص سونوگرافی داپلر، وسیلهای را در اندازه یک قالب صابون بر روی ناحیهای که قرار است سونوگرافی بر روی آن انجام شود قرار میدهد.
با حرکت سلولهای خونی، موجب تغییر در سطح امواج صوتی خواهد شد و بیمار در زمان انجام سونوگرافی متوجه صداهای چرخشی یا پالس دار میشود.
امواج بهدستآمده توسط دستگاه به نمودار یا تصاویر قابلمشاهده بر روی مانیتور میشود. مدتزمان انجام این سونوگرافی نیم تا ۱ ساعت انجام میشود.
در حال حاضر امواج حاصل از سونوگرافی داپلر برای بیمار هیچگونه خطری و عوارضی را به دنبال نداشته است، مهمترین مزیت این روش، امنیت آن می باشد.
همچنین در زمان بارداری به آزمایش بیخطر معروف میباشد.
