فرز های دندانی ، فرزهای کاربایدی ، فرزهای الماسی ، فرزهای سرامیکی ، فرزهای پلیمری
رده بندی از نظر جنس
اگرچه فرزهای دندانی، در مقایسه با سایر ابزار دندانپزشکی، کوچکتر و نسبتاً کم هزینه تر هستند، اما انتخاب صحیح جنس و نوع آنها، می تواند در بهبود درمان و افزایش سرعت نقش بسزایی داشته باشد.
فرز های کاربایدی
این فرزها از تنگستن ساخته شده اند. تنگستن فلزی بسیار سخت (سه برابر سخت تر از فولاد) و مقاوم به دماهای بالاست.
به دلیل همین سختی، فرز کارباید می تواند برش های بسیار تیزی را ایجاد کرده و نسج دندان را به راحتی بردارد. این فرزها برخلاف فرزهای الماسی، قابلیت بارها استفاده کردن را دارند.
با این حال، به دلیل تمایل به شکست، بهتر است با سرعت بالا مورد استفاده قرار گیرند.
فرزهای کارباید، برای حذف مواد ترمیمی مثل کامپوزیت های هیبریدی بسیار مناسب هستند و در پایان کار، سطحی تمیز و بدون نقص به ارمغان می آورند.
این فرزها به طور کلی برای آماده سازی حفره های دندانی، تکمیل سطوح ترمیم، جداسازی مواد قدیمی پرکننده، ایجاد فاصله بین دندان های به هم چسبیده و … به کار می روند.
تیغه های فرزهای کارباید به دو شکل ساده و دارای بریدگی های عرضی ساخته می شوند که نوع دوم از قدرت برندگی بیشتری برخوردار است
فرز های الماسی
فرزهای الماسی از چسباندن ذرات ریز زاویه دار و نوک تیز از یک ماده بسیار سخت (معمولاً الماس) بر روی قسمت سر فرز ساخته می شوند.
آنها اغلب برای توربین مناسب بوده و به علت سختی زیاد، برای تراشیدن بافت مقاوم دندان مناسب هستند.
به دلیل تفاوتی که در نحوه بریدن ذرات برنده به جای تیغه های فرزهای کارباید وجود دارد، فرزهای الماسی برای برداشت اجسام شکننده مثل مینا و سرامیک مناسب تر هستند.
در حالی که فرزهای تیغه دار کارباید در تراشیدن مواد کشسان مثل عاج موثرتر عمل می کنند.
فرزهای الماسی، با توجه به متد درمانی دندانپزشک، درجه زبری بسیار نرم ( 38 الی 44 میکرون) تا فوق العاده خشن (125 الی 150 میکرون) را شامل می شوند
و بدلیل طول عمر زیاد و کارایی قابل قبول، در اندازه ها و اشکال بسیار متنوع در دسترس دندانپزشکان قرار دارند.
فرز های سرامیکی
فرزهای سرامیکی غالباً استفاده های ترمیمی دارند و عملکرد قابل قبولی درحذف پوسیدگی نشان می دهند.
آنها همچنین در برداشتن آمالگام موجود روی دندان خوب عمل می کنند.
بدیهی است که ترمیم موفق دندان، نیازمند تراش مینا، مواد ترمیمی و پوسیدگی های دندان است.
فرزهای سرامیکی این عملیات را در ایمنی بالا و بدون ریسک انجام داده و می توان گفت با کمک آنها هیچ خطری مینای دندان را تهدید نخواهد کرد.
هرچند در پایان کار، در مقایسه با فرزهای کاربایدی نیاز به پرداخت بیشتری دیده می شود.
فرزهای سرامیکی مقاومت بالایی در برابر خوردگی دارند و در عین حال در برداشت پوسیدگی بسیار موثر عمل می کنند.
فرز های پلیمری
هنگام برداشت پوسیدگی با فرزهای کارباید، یا سرامیکی، احتمال برداشت اضافی از نسج دندان وجود دارد که ممکن است منجر به باز شدن پالپ گردد.
فرزهای پلیمری برای اجتناب از چنین موقعیتی عرضه شده اند. فرزهای نسل جدید پلیمری برای استفاده در سرعت های بالای 4000 دور مناسب هستند.
سختی سطح برنده فرز پلیمری، از مینا و عاج سالم کمتر است و از نسج پوسیده بیشتر. این خصوصیت باعث می شود که نسج پوسیده برداشته شود بدون اینکه به نسج سالم دندان آسیبی وارد گردد.
دسته بندی فرزها بر اساس میزان زبری سر آنها
معمولا طبقه بندی زبری فرزهای الماسی بر اساس استاندارد جهانی و باتوجه به رنگ نوار فرز انجام می شود.
از فرزهای دارای نوار سبز، آبی و مشکی برای تراش و از فرزهای با نوار زرد و قرمز برای پرداخت از جمله پرداخت ترمیم های کامپوزیتی و برخی پروتزها استفاده می گردد.
طبقه بندی برای این به شرح زیر است:
- نوار سفید: فوق العاده نرم
- نوار زرد: خیلی نرم
- نوار قرمز: نرم
- نوار آبی: استاندارد
- نوار سبز: زبر
- نوار مشکی: زبرتر
- دو نوار مشکی: فوق العاده زبر
نکاتی درمورد نگهداری فرز ها
برای نگهداری بهتر فرزها و افزودن بر طول عمر آنها، لازم است چند نکته مدنظر قرار گیرد.
اتوکلاو
یکی از این نکات، نحوه اتوکلاو کردن فرز است.
از آنجا که فرزها قطعاً در زمان استفاده با بافت های نرم، سخت و یا خون در تماس هستند، بنابراین باید حتماً پروسه استریلیزاسیون را طی کنند.
رطوبت موجود در دستگاه اتوکلاو، احتمال زنگ زدگی فرز را فراهم می نماید.
بنابراین لازم است بعد از تمیز کردن فرز با برس سیمی و اطمینان از پاک شدن ذرات دندان و خون طبق راهنمای شرکت سازنده، مواد ضدعفونی کننده فرزها را در محلول قرار داده و سپس در جافرزی های مخصوص اتوکلاو چیده و در دستگاه قرار داد.
این پروسه، طول عمر فرزها را تا حد بسیار بالایی افزایش می دهد.
فشار هوای توربین
2/2 الی 5/2 مگاپاسکال مقدار هوایی است که برای توربین لازم است.
در صورت بیشتر شدن این مقدار، توربین آسیب دیده و در صورت کمتر بودن، فرز نمی تواند به راحتی روی دندان حرکت نمای
آب توربین
میزان آب توربین برای کار کردن در داخل دهان، بین 45 تا 60 سی سی در دقیقه می باشد.
آب بیشتر از این میزان، باعث می شود محیط پرآب شود و ساکشن را در محل تماس فرز با دندان، برای برداشتن آب ناتوان سازد.
سرعت توربین
توصیه می شود به میزان سرعت توربین توجه کافی شود. این امر به ویژه برای فرزهایی که سایز سر آنها بزرگ است یا فرزهای الماسی با درجه زبری بالا، اهمیت دارد.
زیرا سرعت زیاد، می تواند منجر به تولید حرارت ناخواسته شود.
برای مشاهده و خرید انواع توربین کلیک نمایید.
پرهیز از بکار گیری فرزهای فرسوده
توصیه می شود فرزها به طور مرتب جایگزین شوند تا احتمال استفاده از فرزهای کند، فرسوده و آسیب دیده به حداقل برسد.
به کار بردن فرزهای کهنه، می تواند کارایی درمان را کاهش داده و باعث آسیب به بیمار گردد.
همچنین دقت شود که هنگام اتصال فرز به توربین و یا در حین استفاده، از وارد کردن فشار بیش از حد به آن اجتناب کرد.
نکات مهم در تمیز کردن فرزها
- خیساندن فرزها به مدت حداقل 10 دقیقه در محلول ضدعفونی کننده، فرسایش پوشش فرزهای الماسی را کاهش می دهد.
پس از این مدت، می توان با کمک برس های مناسب و چندین بار شستشو، فرز را از مواد پاک نمود و در جای تمیز و خالی از رطوبت نگه داری کرد.به جای تمیز کردن دستی می توانی. از اولترا سونیک ها استفاده کنید
- در صورت استفاده از اتوکلاو، باید فرزها به صورت پک شده در اتوکلاو قرار داده شوند. این دستورالعمل، مانع از زنگ زدگی آنها خواهد شد.
- بهتر است از استعمال محلول ضدعفونی سرد حاوی مواد اکسیدکننده اجتناب شود زیرا ممکن است باعث تضعیف فرزهای کارباید شود.
