فلوراید تراپی چیست؟ چه فواید و عوارضی به دنبال استفاده از فلوراید وجود دارد؟
فلوراید چیست؟
فلوراید حاصل یون منفی عنصر فلوراید می‌باشد که یک ماده معدنی و طبیعی است و در پوسته زمین به فراوانی موجود می‌باشد. این عنصر در آب دریا، میوه و سبزی جات و ماهی‌ها موجود می‌باشد. برای شناخت ماهیت فلوئور باید دانست که این گاز هالوژن است و به رنگ زرد کم‌رنگ و سمی می‌باشد. درصورتی‌که باپوست تماس پیدا کند سوختگی شدید ایجاد می‌کند. امروزه از این عنصر برای صنایعی نظیر پلاستیک کم اصطکاک یا ظروف تفلون و برای مایعات سرمازا مانند گاز فرئون در یخچال بکار برده می‌شود. همچنین در ساخت شیشه‌های لامپ و محصولات نیمه‌هادی و ساخت حشره‌کش‌ها نیز از فلوراید استفاده می‌شود.
در صنعت دندانپزشکی برای جلوگیری از پوسیدگی دندان در ترکیبات خمیردندان از فلوراید استفاده می‌شود. در هنگام کار با فلوئور یا اسید فلوریدریک باید کاملاً دقت کرد تا از تماس باپوست و چشم جلوگیری شود.
فلوراید برای سلامت دندان‌ها
همان‌طور که گفته شد فلوراید ماده طبیعی است که باعث تقویت دندان‌ها می‌شود و مانع پوسیدگی آنها می‌شود. امروزه از فلوراید تراپی به‌عنوان یک درمان پایه جهت بهداشت دهان و دندان بکار برده می‌شود. فلوراید می‌تواند از مینای دندان (لایه محافظتی بیرونی دندان را مینای دندان می‌نامند) مراقبت نماید و باکتری‌های موجود دردهان را که باعث آسیب‌دیدگی دندان‌ها و لثه می‌شوند را از بین ببرد.
آن دسته از افرادی که دندان‌های حساسی دارند و در معرض ابتلا به پوسیدگی‌های دندانی می‌باشند، می‌توانند به‌وسیله فلوراید این مشکل را برطرف نمایند.
پوسیدگی زمانی اتفاق می‌افتد که عوامل باکتری زا مانند یک‌لایه چسبناک بر روی دندان و لثه تجمع پیدا کنند و پلاک دندانی را ایجاد نمایند. پلاک تولید اسید کرده و باعث آسیب دیدن بافت دندان‌ها یا لثه می‌شود. هرگاه پلاک، لایه مینای دندان را حذف کند، باکتری‌ها قادر خواهند بود عصب و خون موجود در مرکز دندان را دچار آلودگی کنند و باعث آسیب دیدن این بخش از دندان شوند.
فلوراید تراپی با چه روشی انجام می‌شود؟
- در این روش دندانپزشک فوم فلوراید را به‌طور مستقیم بر روی دندان قرار می‌دهد. در مرحله بعد بیمار باید تا ۰٫۵ ساعت از خوردن، آشامیدن و استعمال دخانیات خودداری نماید تا فلوراید به‌خوبی جذب دندان‌ها شود.
- دندانپزشک فلوراید را درون وسیله مخصوصی قرار می‌دهد و سپس به مدت ۹ دقیقه آن را بر روی دندان می‌گذارد. پس از اتمام این زمان محافظ برداشته می‌شود و فرد می‌تواند دهان خود را بشوید.
- در این روش به‌وسیله وارنیش فلوراید که محصولی برگرفته‌شده از سدیم فلوراید ۵% است و فلورایدی که به شکل ژل طلایی می‌باشد بر روی دندان‌ها قرار می‌گیرد.
باید دانست که اگر پرونده پزشکی شما در دسترس پزشک معالج قرار بگیرد، به شما مناسب‌ترین گزینه را جهت درمان پیشنهاد می‌دهد.
تا چه اندازه از فلوراید برای بدن بی‌خطر است؟
به توصیه انجمن دندان‌پزشکان آمریکا (ADA) با توجه به میزان بهداشت دهان و دندان هر فرد می‌تواند هر ۳ ماه، ۶ ماه و یا سالی یک‌بار تحت درمان فلوراید تراپی قرار بگیرد. برای افرادی که در معرض خطر پوسیدگی حاد می‌باشند، احتمال دارد دندانپزشک به‌وسیله یک محلول شستشو یا ژل ویژه فلوراید، جهت مصرف منظم در منزل برای بیمار تجویز نماید.
عواملی که خطر پوسیدگی دندان را افزایش می‌دهند شامل
- هرگونه اختلالات گوارشی
- استعمال بیش‌ازاندازه مواد مخدر و الکلی
- رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان به شکل مرتب
- مراجعه نکردن به دندانپزشک و کمبود مراقبت‌های دندانپزشکی
- سوءتغذیه
- کمبود بزاق دهانی و خشکی دهان
- داشتن مینای دندان ضعیف
فلوراید در رژیم غذایی شامل چه منابعی هستند؟
چای، آب، غذاهای طبخ شده به همراه آب، تغذیه با ماهی‌ها (مصرف ماهی به همراه استخوان نظیر ماهی کیلکا که استخوان‌های ظریفی دارد) و سرلاک، شیر خشک می‌توانند از منابع غذایی حاوی فلوراید باشند.
چه میزان فلوراید برای گروه‌های سنی مختلف مناسب می‌باشد؟
- برای کودکان از بدو تولد تا ۳ سالگی: به میزان ۱ تا ۱٫۵ میلی‌گرم
- کودکان ۴ تا ۶ سالگی: ۱ تا ۲٫۵ میلی‌گرم
- ۷ تا ۱۰ سالگی: ۱٫۵ تا ۲٫۵ میلی‌گرم
- برای افراد بزرگ‌سال و نوجوانان بین: ۱٫۵ تا ۴ میلی‌گرم
فلوراید تراپی برای کودکان
برای کودکان ۳ ساله بهترین زمان جهت فلوراید تراپی است که دیگر دندان‌های شیری رشد لازم را کرده‌اند و تا ۲ سال هر ۶ ماه یک‌بار باید این برنامه جهت کودکان انجام شود تا مانع پوسیدگی دندان‌های کودکان شود. برای کودکان زیر ۳ سال فقط باید با دقت دندان‌ها مسواک زده شوند و از یک‌لایه خمیردندان حاوی فلوراید بر روی مسواک، جهت پاکیزگی دندان‌های کودک استفاده نمود.(به خاطر داشته باشید که خمیردندان فقط نیمی از برس مسواک را باید در برگرفته باشد.)
برای کودکان زیر ۷ سال خمیردندان حاوی فلوراید باید به میزان یک نخود باشد. برخی کودکان از طعم فلوراید فراری هستند و از غفلت شما استفاده کرده و خمیردندان را به بیرون تف می‌کنند.
استفاده از فلوراید چه مزایایی دارد؟
فلوراید می‌تواند با ترمیم مواد معدنی واقع بر روی سطح دندان به حفظ مینای دندان کمک کند و همچنین از رشد باکتری‌های مضر جلوگیری کرده و مانع پوسیدگی دندان شود. به اعتقاد برخی دندان‌پزشکان فلوراید نمی‌تواند پوسیدگی ایجادشده را از بین ببرد اما به تقویت سطح بیرونی دندان کمک کرده و نمی‌گذارد که پوسیدگی‌ها به سطوح عمیق‌تر دندان نفوذ کنند.
باید گفت که فلوراید برای کودکان و بزرگ‌سالان بسیار مفید است. تحقیقات نشان می‌دهد که کودکانی که برای فلوراید تراپی به پزشک مراجعه کرده‌اند کمتر دچار پوسیدگی دندان شده‌اند. همچنین برای کودکان و بزرگ‌سالانی که در طی یک سال تحت درمان فلوراید قرارگرفته‌اند ۴۳% کمتر دچار پوسیدگی دندان شده‌اند.
متخصصان توصیه می‌کنند که مقدار کمی فلوراید در آب نوشیدنی موجود باشد تا از طریق نوشیدن آب نیز احتمال پوسیدگی دندان کاهش پیدا کند.
مصرف بیش‌ازاندازه فلوراید آیا عوارضی هم به دنبال دارد؟
هر ماده‌ای اگر بیش‌ازاندازه مصرف شود می‌تواند با عوارض منفی همراه باشد. معمولاً مصرف تصادفی فلوراید در بلندمدت می‌تواند برای کودکان در حال رشد به استخوان‌ها و دندان‌های کودک آسیب برساند، بنابراین مصرف خمیردندان حاوی فلوراید برای کودکان باید خیلی محدود باشد.
عوارض مصرف زیاد فلوراید شامل:
- بدرنگ شدن یا ایجاد حفره بر سطح دندان
- ایجاد لکه بر روی دندان‌های رشد یافته
- مشکلات ناشی از هوموستاز استخوان
- ایجاد استخوان‌هایی کاملاً متراکم که از استحکام کمی برخوردار می‌باشند.
