کف‌بندی جهت ترمیم و کاربرد بیس و لاینر
ترمیم دندان به عوامل متعددی وابسته است که شامل عمق و گستردگی پوسیدگی، وضعیت پالپی و نوع مواد ترمیمی متناسب با وضعیت دندان است. در حال حاضر دسته‌بندی جامعی در زمینه لاینرها و بیس های حفرات موجود می‌باشد.
می‌توان گفت که لاینر ها ضخامت اندکی دارند و اغلب برای موارد دارویی و حفاظت شیمیایی با توجه به مسدود کردن توبول های عاجی اکسوز دارند، مورداستفاده قرار می‌گیرند. برخلاف لاینرها بیس ها از ضخامت بیشتری برخوردار هستند و عملکرد آنها بیشتر در زمینه حفاظت حرارتی و مکانیکی در مجاورت حفاظت شیمیایی از پالپ می‌باشد. همچنین گاهی برای انسداد بلوک اندرکات ها جهت ترمیم به کار می‌روند.
معمولاً پیش از جایگزین کردن یا سمان کردن یک رستوریش در حفره مهیا شده، دندانپزشک می‌تواند انتخاب کند که درون حفره را با بیس، سیلر یا لاینر محافظت‌کننده پوشش دهد. شاید به نظر این امر ساده باشد اما با توجه به افزایش محصولات، بسیار پیچیده می‌باشد. همچنین موفقیت بالینی هرکدام از رستوریش ها به‌طور غیرمستقیم به ارتباط بین رستوریش و دندان بستگی زیادی دارد.
امروزه سیستم‌های رزینی چسبنده سهم زیادی را به خود اختصاص داده‌اند که با توجه به محبوبیت سرامیک‌های باند شوند و دنچرهای پارسیل ثابت نگهداری شده از طریق رزین ایجادشده است.
بیس و لاینر دندانپزشکی
اغلب دندان‌پزشکان ترمیمی در برابر مراجعین روزانه خود با این موضوع که چه نوع بیس یا لاینر را در زیرترمیم یا چه سمانی را برای چسباندن یک‌ترمیم غیرمستقیم استفاده کنند، مواجه می‌شوند.
با توجه به عرضه محصولات و روش‌های نوین، دندان‌پزشکان باید دانش خود را به‌روز نمایند. متأسفانه نام برخی محصولات ممکن است گمراه‌کننده باشد و مشکل را دو چندان می‌کند، به‌عنوان‌مثال سمان درزگیر (Luting) نام یک محصول است که جهت اند سمان تولید نشده است. یا نوع دیگری از مواد به نام سمان نام‌گذاری شده‌اند (مخصوصاً در مورد گلاس آینومرها) و این در حالی است که یک ماده ترمیمی می‌باشد و نه به‌عنوان سمان چسباننده به کار نمی‌رود. برای به حداقل رساندن این موارد توصیه می‌شود که از بیس و لاینرها بکار برده شود.
کاربرد لاینر ها
لاینر یک‌لایه نازک از موادی است که معمولاً بر روی سطح آماده‌شده دندان قرار می‌گیرد و از دندان در مقابل مواد ترمیمی، مایعات درون دهانی و محیط خارجی محافظت می‌کند. لاینرهای باضخامت کم در دودسته لاینرهای محلول (ضخامتی در حدود 2 تا 5 میکرون) و لاینرهای پسوس انسیون (باضخامت 20 تا 25 میکرون) تقسیم‌بندی می‌شوند. عده دیگری از لاینر ها باضخامت بیشتر تحت نام (Cement Liners و ضخامت بین 200 تا 1000 میکرون) برای محافظت حرارتی و درمان دارویی پالپ به‌کاربرده می‌شوند. از لاینر ها به علت سختی و استحکام کم نمی‌توانن به‌تنهایی جهت حفرات عمیق استفاده شوند.
کاربرد بیس ها
بیس از موادی که ضخامت بیشتری نسبت به لاینرها دارند و برای جایگزینی عاج ازدست‌رفته‌اند، حاصل می‌آید. معمولاً این ماده پس از جایگذاری و سخت شدن می‌تواند نیروهای ناشی از فشرده‌سازی ماده ترمیمی را تحمل نمایند. استفاده از این مواد در زیر رستوریشنهای دائم باعث التیام پالپ آسیب‌دیده می‌شود. گاهی مواقع پالپ را در مقابل شوک‌های گالوانیک، حرارتی و سایر ضربه‌ها و ترومای مکانیکی محافظت می‌نماید. به‌این‌ترتیب می‌توان قبل از جایگزینی،ترمیم نهایی شکل آن را اصلاح و بازسازی می نماید.
سمان چیست؟
سمان یک ماده‌ای است که برای چسباندن رستوریش غیرمستقیم به دندان آماده‌شده، استفاده می‌شود و می‌تواند برخی خواص درمانی بیس و لاینرها را از خود بروز دهد.
عملکرد بیس و لاینر
در سال‌های متمادی باور مردم بر این بود که مواد ترمیمی برای دندان‌ها و مخصوصاً جهت پالپ غیرمفید می‌باشد. درصورتی‌که این مطلب واقعیت داشته باشد، اثرات مواد سمی یا مضر، می‌تواند موجب حساسیت پس از درمان را ایجاد نماید؛ بنابراین متخصصین دندانپزشکی به یک ماده جهت محافظت یا بافر نمودن عاج احتیاج دارند که معمولاً بین مواد ترمیم و دندان قرار می‌گیرد. بنابراین باعث حذف حساسیت پس از درمان خواهد شد.
این فرضیه در سال‌های اخیر اصلاح‌شده است. امروزه اعتقاد بر این است که بعد از روند درمانی حساسیت‌های ایجادشده به‌وسیله باکتری‌ها و مواد حاصل از رشد و تکثیر آنها ایجاد می‌شود. معمولاً باکتری‌ها در بزاق دهانی یافت می‌شوند و به فضای میکروسکوپی بین سطحی‌ترمیم و دندان وارد می‌شوند. از این پدیده به‌عنوان ریز نشت نام می برندکه بر اساس فرآیند موئینگی اتفاق می‌افتد. به‌این‌ترتیب ریز نشت می‌تواند یک جریان مایع دهانی و باکتریایی در فضای ایجادشده بین مواد ترمیمی و دندان باشد. از دلایل ایجاد ریز نشت می‌توان به اختلاف انبساطی حرارتی ماده ترمیمی و دندان، سخت شدگی و انقباضات ناشی از آن، در اثر پرداخت ترمیم و خاتمه یافتن آن، موقعیت منشورهای سطح مینای دندان، روش‌های کاربردی و شکل حفره ای دندان نیز اشاره کرد.
ممانعت از ریز نشت
در حال حاضر با کمک تکنیک‌های ترمیمی مناسب می‌توان از ریز نشت جلوگیری به عمل آورد. طبق آخرین دستاوردهای دندانپزشکی استفاده از مواد تمیزکننده می‌تواند باعث از بین رفتن باکتری‌های باقی‌مانده در حفره تراش‌خورده شود.
دایکال نوری چیست؟
یک لاینر حفره‌ای بوده که از نور رادیواکتیو ایجادشده و مواد موجود در آن حاوی هیدروکسید کلسیم می‌باشد.
به کمک این محصول این امکان را به دندانپزشک می‌دهد که برای یک بوش محافظ به‌عنوان مواد ترمیم، سمان و دیگر مواد پایه نظیر مخزن فلزی و دنتین ارتجاعی استفاده شود. به‌این‌ترتیب به‌صورت حرفه‌ای همچنین باصرفه‌جویی در زمان و تولید مواد زباله‌ای کمتر، پیشرفت قابل‌توجهی ایجاد خواهد شد.
دایکال نوری با مقاومت بالا نسبت به اسید فسفریک برای روش‌های اسیدی اچ مورداستفاده قرار می‌گیرد.
کاربرد دایکال
کاربرد محافظتی لاینر در موارد ترمیمی:
- درمان نور، به دندانپزشک امکان صرفه‌جویی در زمان داده و ضایعات تولیدی کمتری ایجاد می‌کند.
- موجب تغییر رنگ درترمیم می‌شود واین مورد به علت واکنش ندادن با Bis-GMA است.
- با توجه به مواد مورداستفاده شده که ازنظر مقاومت در مقابل اسید فسفریک بسیار مطلوب می‌باشد.
- قابلیت چسبندگی به سطوح فلزی را دارد.
- مواد به سهولت قابل‌حمل می‌باشند.
کلسیم هیدروکساید که در معرض نور سفت می‌شوند و بیس و لاینر حاوی هیدروکسی آپاتیت می‌باشد. همچنین دارای یک پیوند شیمیایی عالی به علت داشتن مونومرهای سازگار است و نسبت به بیس گلاس آینومر از استحکام بیشتری برخوردار می‌باشد
