گان جراحی، شان و لباس یک‌بارمصرف دندانپزشکی
درگذشته پزشکان و جراحان، لباس خاصی برای انجام جراحی نداشتند و لباس آنها شامل یک پیش‌بند ساده بود که جهت محافظت از لباس پزشک در برابر آلودگی‌های ناشی از عمل به کار می‌رفت. با درک و شناخت میکروب‌ها و جهت جلوگیری از آلوده شدن بیمار از هرگونه عوامل بیماری‌زا لباس جراحی و پزشکی طراحی شد. در ابتدا لباس پزشکان سفید بود اما رنگ سفید اتاق ، محیط و همچنین رنگ لباس باعث آزار و اذیت جراحان می‌شد و رنگ امروزی که به‌سرعت می‌توانست بر روی تمرکز و توجه پزشک تأثیر بگذارد مورد تائید قرار گرفت.
تقسیم‌بندی لباس جراحی
به‌طور عامه دو نوع لباس جراحی وجود دارد که شامل: لباس یک‌بارمصرف و لباس چند بار مصرف می باشد.
گان‌های یک‌بارمصرف: که از جنس اسپان هستند و در محیط‌های آلوده به عفونت‌های ویروسی از اسپان‌های لمینت شده بکار می‌روند. گان‌های یک‌بارمصرف بدون دوخت و به‌صورت پرسی هستند. برخی از گان ها، دارای الگوی دوختی هستند و درصورتی‌که درز کمتری داشته باشند می‌توانند غیرقابل نفوذتر نسبت به ویروس‌ها، مطمئن‌تر و محفوظ‌تر از گان‌های چند بار مصرف باشند.
گان‌های چند بار مصرف اغلب از جنس پنبه، پلی‌استر و ویسکوز یا مخلوطی از این مواد باشند.
جنس گان‌های جراحی از چیست؟
پارچه‌های گان یک‌بارمصرف از جنس پارچه‌های نبافته سوزنی هستند.
در عوض پارچه‌های گان چند بار مصرف پارچه سبز خمی یا آب‌ژاول می‌باشند.
پارچه‌های اسپان باند در بافت خود دارای حفره‌هایی هستند که به علت داشتن پارچه سوزنی یا داشتن لایه سوزنی مشهور می‌باشند. تولیدکنندگان عمده پارچه یک‌بارمصرف بیمارستان به‌عنوان اسپان باند دو یا سه لایه این پارچه‌ها را تولید می‌کنند که از هر حیث برای اتاق عمل و کلینیک‌ها مناسب می‌باشند.
در موارد نادر پیش می‌آید که جهت تولید لباس اتاق عمل یا مراکز خصوصی، مراکز بهداشتی درمانی و کلینیک‌ها به‌غیراز پارچه یک‌بارمصرف استفاده شود.
معمولاً برای لباس بیمار پارچه 35 تا 38 گرماژ مورداستفاده می‌شود. دستیاران پزشک و دیگر کارکنان اتاق عمل از گرماژ 40 تا 45 استفاده می‌کنند.
برای تهیه ماسک، رویه کفش یا دستکش و گان می‌توان از گرماژ های پایین‌تر از 20 نیز استفاده نمود.
خصوصیات و مشخصه‌های گان یک‌بارمصرف
- جنس پارچه اسپان باند از پ پ پلی‌پروپیلن تهیه می‌شود.
- این پارچه باید جاذب خوبی باشد.
- تنفس کردن از طریق این پارچه باید به سهولت انجام شود.
- پارچه باید بتواند قابلیت ضدآبی خود را حفظ نماید.
- در برابر هرگونه حرارت و شعله مقاوم باشد.
- ازنظر ظاهری بسیار سبک و نرم باشد.
- در برابر هرگونه پارگی مقاوم باشد.
تولیدکنندگان گان پزشکی یک‌بارمصرف چه نکاتی را باید در نظر داشته باشند؟
- پزشک و دندانپزشک باوجود لباس احساس راحتی داشته باشند.
- پزشک بتواند باوجود لباس به سهولت تنفس کند.
- پزشک را در برابر هرگونه آلودگی حفاظت نماید.
- هزینه زیادی برای مصرف‌کنندگان دربرنداشته باشد.
- ازنظر زیست‌محیطی با محیط‌زیست سازگاری داشته باشد.
لباس‌های اتاق عمل در رنگ‌های سبز، آبی کم‌رنگ، یا خاکستری کم‌رنگ می‌باشند که این رنگ‌ها چشم را کمتر خسته می‌کند. برای بیمارستان‌ها، پوشش‌ها و لباس‌های تولیدشده به رنگ سبز یا آبی می‌باشند و اغلب از جنس پنبه‌ای هستند. الیاف پنبه‌ای باعث می‌شوند که هوا به سهولت بتواند از آن عبور نماید که مانع عرق کردن پزشک می‌شود و همچنین باعث آرامش و راحتی پزشک در حین کار می‌شود.
به دلیل این‌که لباس‌های جراحی اغلب با مواد خاص نظیر آب‌ژاول شستشو داده می‌شوند باید رنگ لباس در برابر این مواد مقاوم باشد. ضد آب‌ژاول بودن لباس موجب می‌شود که مواد شوینده در آن تأثیری نداشته باشد یا دچار تغییر رنگ لباس نشود. برخلاف لباس‌های چند بار مصرف که قابلیت چندباره دارند و از الیاف طبیعی تهیه‌شده‌اند.
شان یا لباس یک‌بارمصرف بیمارستانی
در حال حاضر لباس‌های یک‌بارمصرف بیمارستانی از مهم‌ترین دستاوردهای جلوگیری کننده از انتقال عفونت‌های مختلف می‌باشد. باوجوداین لباس‌ها ازنظر کاهش هزینه شستشو، مواد شوینده و نیروی انسانی می‌باشد. معمولاً در اتاق عمل از لباس‌های یک‌بارمصرف استریل نظیر گان جراحی و شان استریل استفاده می‌شود.
شان لباسی است که برای بیمار استفاده می‌شود ، برخلاف گان که مخصوص کارکنان بیمارستان و مراکز درمانی می‌باشد.
آماده‌سازی کلی بیمار
آماده‌سازی بیمار به دو صورت قبل از آغاز درمان سرپایی و بیمارستانی انجام می‌شود. به‌این‌ترتیب که تاریخچه و انجام معاینات بالینی، شرایط بیمار و بررسی‌های پاراکلینیک نظیر آزمایش‌های لابراتواری و تصویربرداری انجام می‌شود و متخصص با ارائه توضیحاتی که در ارتباط با نحوه درمان، عوارض درمانی و آماده‌سازی روحی بیمار و دیگر نزدیکان وی انجام شده، این شرایط را ایجاد می‌کند.
در مرحله بعد در زمان جراحی استفاده از دهان‌شویه پیش از هر نوع اقدام دندانپزشکی می‌تواند مراحل ناحیه جراحی را برای عمل آماده سازد. لازم است قبل از جراحی و مصرف دهان‌شویه پروتز برداشته شود و در محلول ضدعفونی قرار بگیرد. معمولاً بیمار از محلول آنتیسیپتیک یا کلر هگزین 2.0 یا بتادین1 % برای 1 تا 2 دقیقه تحت عنوان دهان‌شویه استفاده می‌نماید. همچنین اطراف دهان به‌وسیله بتادین شستشو داده می‌شود.
معمولاً بتادین از گسترده‌ترین و لطیف‌ترین آنتیسپتیک ها است که برای اطراف دهان با 10% استفاده می‌شود. برای شستشوی دهان و پوست صورت از دهان و اطراف صورت به شکل چرخشی از این محلول استفاده می‌شود. ورود آنتیسپتیک به مجاری گوش و چشم می‌توان باعث آسیب شدید به این اعضا شود بنابراین با قرار دادن پماد چشمی و بستن آن در زمان درپ و با استفاده از پک کوچک چرب شده در درون مجاری گوشی مانع ورود هر نوع ماده ضدعفونی‌کننده می‌شوند.
برای جراحی‌هایی که نیاز به بیهوشی کامل ندارند و به‌صورت سرپایی انجام می‌شوند نیازی به بستن چشم یا گوش بیمار نمی‌باشد. در قسمت جراحی پزشک با استفاده از پارچه شان یا پارچه پرفوزه استفاده می‌کنند و نواحی پیشانی، چشم تا زیر چانه برای ارتباط چشمی و کلامی باید در معرض دید دندانپزشک باشد تا در موارد اورژانسی پزشک تمهیدات لازم را انجام دهد.
