همه‌ی نوشته های: addfarbod

آشنایی با انواع دندان ها

سخت ترین ساختار فک در انسان و بقیه موجودات مهره دار دندان می باشد. مهم ترین کاربرد دندان ها، آسیاب کردن غذا ها و تکه تکه کردن آن ها می باشد. علاوه بر این، دندان ها نقش مهمی در تکلم و ادای صحیح کلمات دارند. هر فرد در طول زندگی 2 سری دندان را تجربه خواهد کرد: دندان های شیری- دندان های دائمی.

دندان های شیری

تعداد دندان های شیری 20 عدد می باشد که به صورت مساوی در 2 فک بالا و پایین جای دارد. بعد از گذشت زمان مشخصی 32 دندان دائمی جایگزین دندان های شیری می شوند. به دلیل اینکه دندان های شیری اساس و پایه دندان های اصلی می باشند، مراقبت از آن ها بسیار مهم و رعایت اصول بهداشت دهان و دندان بسیار حائز اهمیت می باشد. همان‌طور که گفته شد تعداد این دندان ها 20 عدد می باشد که در هر آواره 10 عدد به‌صورت دو دندان پیشین، 1 دندان نیش و دو دندان آسیاب کوچک قرار دارد.

دندان های شیری در دوره جنینی تکامل پیدا کرده و بعد از تولد تا 6 ماهگی شروع به بیرون آمدن می کنند. البته این زمان برای هر کودک متفاوت می باشد.

دندان های دائمی

این دندان ها به تعداد 32 عدد می باشد که در هر آرواره 16 عدد جای می گیرد و در هر آرواره 2 دندان پیشین، 1 دندان نیش، 2 دندان آسیاب کوچک و 2 دندان آسیاب بزرگ قرار دارد. رویش دندان ها ی دائمی از 6 سالگی شروع می شود و دندان های عقل از 20 سالگی در می آیند.

32 دندان دائمی به شرح زیر نام‌گذاری و تقسیم بندی می شوند:

• دندان های پیشین

به 4 دندان جلویی در فک بالا و پایین که جمعاً 8 دندان می شود، دندان های پیشین گفته می شود. دندان های پیشین دارای لبه های باریک و تیز می باشند و برای بریدن غذا استفاده می شوند. این دندان ها تک ریشه ای می باشند.

• دندان های نیش

در طرف دیگر دندان های پیشین، دندان های نیش وجود دارند. آن ها شکلی ضخیم و برجسته دارند که در انتها برنده و تیز می شوند. از این دندان ها برای بریدن گوشت استفاده می شود.

• دندان های آسیاب کوچک

به دو دندان کوچک که در کنار دندان های نیش قرار گرفته اند و جمعاً 8 عدد می باشند، دندان های آسیاب کوچک گفته می شود. سطح رویه آن ها تخت و پهن و دارای لبه هایی عاج دار و تیز می باشند. دندان های آسیاب کوچکی که در کنار دندان های نیش واقع شده اند دو ریشه ای و دندان های آسیاب کوچکی که کنار دندان های آسیب بزرگ قرار گرفته اند تک ریشه ای می باشند. لازم به ذکر است دندان های آسیاب کوچک واقع در فک پایین همه تک ریشه ای می باشند.

• دندان های آسیاب بزرگ

3 دندان موجود در انتهای فک بالا و پایین دندان های آسیاب بزرگ می باشند که تعداد آن ها 12 عدد می باشد و به آن ها آسیاب اول، دوم و سوم گفته می شود. دندان های آسیاب اول یا دندان های آسیاب 6 سالگی، در کنار دندان های آسیاب کوچک قرار گرفته شده اند.

• دندان عقل

دندان های عقل و یا دندان ها ی آسیاب سوم در انتهای فک قرار دارند و در سن 16 تا 20 سالگی شروع به در آمدن می کند. به دلیل اینکه دندان های عقل آخرین دندان هایی هستند که در می آیند، معمولاً جای کافی در فک برای رشد آن ها وجود ندارد. اگر فک کوچک باشد و دندان ها به صورت فشرده کنار هم قرار گرفته باشند، دندان های عقل ممکن است زیر دندان های دیگر و یا به‌صورت نهفته در استخوان فک جای بگیرند. اگر تنها بخشی از دندان در بیاید، باعث ایجاد ناراحتی و درد خواهد شد و در این زمان باید به‌صورت جراحی از دهان خارج شود.

ساختار و عملکرد دندان

• ریشه

ریشه قسمتی از دندان است که در داخل استخوان قرار گرفته است و باعث می شود دندان در جای خود قرار بگیرد دو سوم کل دندان ریشه می باشد.

قسمت های تشکیل دهنده ریشه:

• کانال ریشه: مانند یک گذرگاه است که شامل پالپ دندان نیز می شود.
• سمنتوم یا سمان: سمنتوم به رباط های پریودنتال متصل شده است و ساختار شبه استخوانی دارد.
• رباط پریودنتال: از فیبر کلاژن و بافت همبند ساخته شده است. بافت ها شامل عروق خونی و اعصاب هستند.
• اعصاب و رگ های خونی: باعث تغذیه رباط پریودنتال می شوندو به کنترل میزان نیرو مورد نیاز به جویدن غذا ها کمک می کنند.
• استخوان فک: به استخوان آلوئولار نیز مشهور می باشند. این استخوان حاوی حفرات دندانی است که ریشه دندان در آن جای دارد.
• گردن

بین تاج و ریشه دندان، گردن قرار دارد. گردن دندان از 3 بخش زیر تشکیل شده است.

• لثه ها: بافتی گوشتی و صورتی دارد. به شمنتوم و گردن دندان متصل می باشد.
• پالپ: یا مغز دندان داخل دندان قرار دارد و از بافت های عصبی و رگ های خونی تشکیل شده است.
• حفره پالپ: شامل پالپ می باشد و فضای داخل تاج دندان می باشد.
• تاج

تاج دندان قسمتی از دندان می باشد که به راحتی در دهان دیده می شود. تاج از 3 قسمت زیر تشکیل شده است:

• تاج آناتومیکی یا تشریحی: بخشی از دندان که قابل دیدن می باشد.
• مینا: سخت ترین بخش دندان و بیرونی ترین بخش آن می باشد. کار عمده‌ی آن مراقبت از دندان ها در مقابل باکتری ها می باشد. مینا به جویدن نیز کمک می کند.
• عاج: زیر مینا و بافت معدنی دارد. عاج باعث حفاظت دندان در مقابل گرما و سرما می باشد.

فلوراید تراپی چیست؟ چه فواید و عوارضی به دنبال استفاده از فلوراید وجود دارد؟

 فلوراید چیست؟

فلوراید حاصل یون منفی عنصر فلوراید می‌باشد که یک ماده معدنی و طبیعی است و در پوسته زمین به فراوانی موجود می‌باشد. این عنصر در آب دریا، میوه و سبزی جات و ماهی‌ها موجود می‌باشد. برای شناخت ماهیت فلوئور باید دانست که این گاز هالوژن است و به رنگ زرد کم‌رنگ و سمی می‌باشد. درصورتی‌که باپوست تماس پیدا کند سوختگی شدید ایجاد می‌کند. امروزه از این عنصر برای صنایعی نظیر پلاستیک کم اصطکاک یا ظروف تفلون و برای مایعات سرمازا مانند گاز فرئون در یخچال بکار برده می‌شود. همچنین در ساخت شیشه‌های لامپ و محصولات نیمه‌هادی و ساخت حشره‌کش‌ها نیز از فلوراید استفاده می‌شود.

در صنعت دندان‌پزشکی برای جلوگیری از پوسیدگی دندان در ترکیبات خمیردندان از فلوراید استفاده می‌شود. در هنگام کار با فلوئور یا اسید فلوریدریک باید کاملاً دقت کرد تا از تماس باپوست و چشم جلوگیری شود.

فلوراید برای سلامت دندان‌ها

همان‌طور که گفته شد فلوراید ماده طبیعی است که باعث تقویت دندان‌ها می‌شود و مانع پوسیدگی آن‌ها می‌شود. امروزه از فلوراید تراپی به‌عنوان یک درمان پایه جهت بهداشت دهان و دندان بکار برده می‌شود. فلوراید می‌تواند از مینای دندان (لایه محافظتی بیرونی دندان را مینای دندان می‌نامند) مراقبت نماید و باکتری‌های موجود دردهان را که باعث آسیب‌دیدگی دندان‌ها و لثه می‌شوند را از بین ببرد.

آن دسته از افرادی که دندان‌های حساسی دارند و در معرض ابتلا به پوسیدگی‌های دندانی می‌باشند، می‌توانند به‌وسیله فلوراید این مشکل را برطرف نمایند.

پوسیدگی زمانی اتفاق می‌افتد که عوامل باکتری زا مانند یک‌لایه چسبناک بر روی دندان و لثه تجمع پیدا کنند و پلاک دندانی را ایجاد نمایند. پلاک تولید اسید کرده و باعث آسیب دیدن بافت دندان‌ها یا لثه می‌شود. هرگاه پلاک، لایه مینای دندان را حذف کند، باکتری‌ها قادر خواهند بود عصب و خون موجود در مرکز دندان را دچار آلودگی کنند و باعث آسیب دیدن این بخش از دندان شوند.

 فلوراید تراپی با چه روشی انجام می‌شود؟

• در این روش دندان‌پزشک فوم فلوراید را به‌طور مستقیم بر روی دندان قرار می‌دهد. در مرحله بعد بیمار باید تا ۰٫۵ ساعت از خوردن، آشامیدن و استعمال دخانیات خودداری نماید تا فلوراید به‌خوبی جذب دندان‌ها شود.
• دندان‌پزشک فلوراید را درون وسیله مخصوصی قرار می‌دهد و سپس به مدت ۹ دقیقه آن را بر روی دندان می‌گذارد. پس از اتمام این زمان محافظ برداشته می‌شود و فرد می‌تواند دهان خود را بشوید.
• در این روش به‌وسیله وارنیش فلوراید که محصولی برگرفته‌شده از سدیم فلوراید ۵% است و فلورایدی که به شکل ژل طلایی می‌باشد بر روی دندان‌ها قرار می‌گیرد.

باید دانست که اگر پرونده پزشکی شما در دسترس پزشک معالج قرار بگیرد، به شما مناسب‌ترین گزینه را جهت درمان پیشنهاد می‌دهد.

 تا چه اندازه از فلوراید برای بدن بی‌خطر است؟

به توصیه انجمن دندان‌پزشکان آمریکا (ADA) با توجه به میزان بهداشت دهان و دندان هر فرد می‌تواند هر ۳ ماه، ۶ ماه و یا سالی یک‌بار تحت درمان فلوراید تراپی قرار بگیرد. برای افرادی که در معرض خطر پوسیدگی حاد می‌باشند، احتمال دارد دندان‌پزشک به‌وسیله یک محلول شستشو یا ژل ویژه فلوراید، جهت مصرف منظم در منزل برای بیمار تجویز نماید.

 عواملی که خطر پوسیدگی دندان را افزایش می‌دهند شامل

• هرگونه اختلالات گوارشی
• استعمال بیش‌ازاندازه مواد مخدر و الکلی
• رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان به شکل مرتب
• مراجعه نکردن به دندان‌پزشک و کمبود مراقبت‌های دندان‌پزشکی
• سوءتغذیه
• کمبود بزاق دهانی و خشکی دهان
• داشتن مینای دندان ضعیف

فلوراید در رژیم غذایی شامل چه منابعی هستند؟

چای، آب، غذاهای طبخ شده به همراه آب، تغذیه با ماهی‌ها (مصرف ماهی به همراه استخوان نظیر ماهی کیلکا که استخوان‌های ظریفی دارد) و سرلاک، شیر خشک می‌توانند از منابع غذایی حاوی فلوراید باشند.

چه میزان فلوراید برای گروه‌های سنی مختلف مناسب می‌باشد؟

• برای کودکان از بدو تولد تا ۳ سالگی: به میزان ۱ تا ۱٫۵ میلی‌گرم
• کودکان ۴ تا ۶ سالگی: ۱ تا ۲٫۵ میلی‌گرم
• ۷ تا ۱۰ سالگی: ۱٫۵ تا ۲٫۵ میلی‌گرم
• برای افراد بزرگ‌سال و نوجوانان بین: ۱٫۵ تا ۴ میلی‌گرم

فلوراید تراپی برای کودکان

برای کودکان ۳ ساله بهترین زمان جهت فلوراید تراپی است که دیگر دندان‌های شیری رشد لازم را کرده‌اند و تا ۲ سال هر ۶ ماه یک‌بار باید این برنامه جهت کودکان انجام شود تا مانع پوسیدگی دندان‌های کودکان شود. برای کودکان زیر ۳ سال فقط باید با دقت دندان‌ها مسواک زده شوند و از یک‌لایه خمیردندان حاوی فلوراید بر روی مسواک، جهت پاکیزگی دندان‌های کودک استفاده نمود.(به خاطر داشته باشید که خمیردندان فقط نیمی از برس مسواک را باید در برگرفته باشد.)

برای کودکان زیر ۷ سال خمیردندان حاوی فلوراید باید به میزان یک نخود باشد. برخی کودکان از طعم فلوراید فراری هستند و از غفلت شما استفاده کرده و خمیردندان را به بیرون تف می‌کنند.

 استفاده از فلوراید چه مزایایی دارد؟

فلوراید می‌تواند با ترمیم مواد معدنی واقع بر روی سطح دندان به حفظ مینای دندان کمک کند و همچنین از رشد باکتری‌های مضر جلوگیری کرده و مانع پوسیدگی دندان شود. به اعتقاد برخی دندان‌پزشکان فلوراید نمی‌تواند پوسیدگی ایجادشده را از بین ببرد اما به تقویت سطح بیرونی دندان کمک کرده و نمی‌گذارد که پوسیدگی‌ها به سطوح عمیق‌تر دندان نفوذ کنند.

باید گفت که فلوراید برای کودکان و بزرگ‌سالان بسیار مفید است. تحقیقات نشان می‌دهد که کودکانی که برای فلوراید تراپی به پزشک مراجعه کرده‌اند کمتر دچار پوسیدگی دندان شده‌اند. همچنین برای کودکان و بزرگ‌سالانی که در طی یک سال تحت درمان فلوراید قرارگرفته‌اند ۴۳% کمتر دچار پوسیدگی دندان شده‌اند.

متخصصان توصیه می‌کنند که مقدار کمی فلوراید در آب نوشیدنی موجود باشد تا از طریق نوشیدن آب نیز احتمال پوسیدگی دندان کاهش پیدا کند.

 مصرف بیش‌ازاندازه فلوراید آیا عوارضی هم به دنبال دارد؟

هر ماده‌ای اگر بیش‌ازاندازه مصرف شود می‌تواند با عوارض منفی همراه باشد. معمولاً مصرف تصادفی فلوراید در بلندمدت می‌تواند برای کودکان در حال رشد به استخوان‌ها و دندان‌های کودک آسیب برساند، بنابراین مصرف خمیردندان حاوی فلوراید برای کودکان باید خیلی محدود باشد.

 عوارض مصرف زیاد فلوراید شامل:

• بدرنگ شدن یا ایجاد حفره بر سطح دندان
• ایجاد لکه بر روی دندان‌های رشد یافته
• مشکلات ناشی از هوموستاز استخوان
• ایجاد استخوان‌هایی کاملاً متراکم که از استحکام کمی برخوردار می‌باشند.

بهترین ماده برای پر کردن دندان ها کدام است؟ آمالگام یا کامپوزیت؟

آمالگام نقره ای

آمالگام یکی از قدیمی ترین مواد برای پر کردن دندان ها می باشد. به دلیل داشتن رنگ نقره ای بیشتر در دندان های عقبی استفاده می شود.

مواد تشکیل آن از فلزاتی نظیر: نقره، جیوه، قلع و مس می باشد.

مزایا

• 10 تا 15 سال عمر مفید
• با یک جلسه دندان‌پزشکی قابل انجام می باشد و فرایند زمان بری ندارد.
• در مقابل با جویدن دندان های آسیا بسیار مقاوم می باشد.
• مقاومت در برابر پوسیدگی
• نیاز به اصلاح و یا جایگزینی بسیار به ندرت پیدا می کند.
• از کامپوزیت ارزان تر می باشد.

معایب

• در هنگام جایگزینی آن ساختار دندان بسیار تخریب می شود. دندان‌پزشک برای گیر دادن آن به دندان، محل هایی در حفره دندان ایجاد می کند و به صورت مکانیکی آن را داخل دندان جای می دهد. بنابراین امکان دارد مقدار بیشتری از ساختار دندان بر داشته شود.
• احتمال تغییر رنگ دندان های اطراف متمایل به خاکستری داشته باشیم.
• امکان دارد اگر در معرض گرمی و سردی زیاد قرار بگیرد، منجر به شکستگی و یا ترک آن شود.
• رنگ آمالگام نقره ای، ممکن است با مرور زمان تیره تر شود.
• بعضی افراد به آمالگام حساسیت دارند.

رزین کامپوزیت

برای داشتن دندان های طبیعی مانند دیگر دندان ها از کامپوزیت استفاده می کنند. برای پوسیدگی های وسیع توصیه نمی شود.

مواد تشکیل دهنده کامپوزیت شیشه و رزین های مصنوعی می باشد.

مزایا

• به دلیل استحکام بیشتر به صورت شیمیایی به ساختار دندان ها پیوند می خورد.
• در جلو و پشت دندان به کار می رود.
• ترمیم شکستگی ها و تطبیق پذیری بالایی دارد.
• زمان زیادی برای درمان آن نیاز نیست.
• راحتی تعمیر
• مطابقت رنگ آن با دندان های طبیعی.

معایب

• عمر مفید آن با توجه به مکانی که قرار دارد 5 سال می باشد. در دندان های جلو عمر بیشتری دارد.
• 20 دقیقه زمان بیشتری نسبت به آمالگام می برد تا در جای خود قرار بگیرد.
• هزینه آن نسبت به آمالگام بیشتر می باشد.
• در صورت استفاده در موارد ترمیم داخال دندان(اینلی) یا ترمیم سطح دندان(آنلی) ، بیشتر از یک جلسه مراجعه نیاز دارید.
• امکان دارد با مصرف چای، قهوه و… تغییر رنگ مشاهده کنید.
• امکان دارد بیماران بعد از درمان، دچار حساسیت بشوند.

برای پر کردن دندان ها کامپوزیت بهتر است یا آمالگام؟

بهتر است قبل از تصمیم گیری در رابطه با انتخاب ماده مورد نظر برای پر کردن دندان ها بگیرید، نکاتی را که در ادامه آمده است را مد نظر بگیرید.

• اندازه ی حفره ی دندان که باید پر شود

اگر فشار زیادی بر دندان های عقبی وارد باشد به علت استحکام آمالگام ها بهتر است از آن ها استفاده شود. با پیشرفت های اخیر در رابطه با کامپوزیت ها، گزارش هایی مبنی بر اختلاف جزئی بین عملکرد آمالگام و کامپوزیت گزارش شده است، در حالی که طی پژوهشی که در سال 2010 داده شد، نرخ پایینی در عدم موفقیت پرکردن به وسیله کامپوزیت ارائه شد و در شرایطی که ترمیم های زیادی در دندان لازم بود ، آمالگام با دوام بهتری گزارش شده بود.

اگر ناحیه ترمیم کوچک باشد و دندان ها فشار زیادی متحمل نشوند، عملکرد آمالگام و کامپوزیت چندان تفاوتی نمی کند.

• قرارگیری در معرض فشار زیاد

ترک خوردن و شکستن دندان ها، یکی از موارد عدم موفقیت ترمیم دندان می باشد. به همین سبب اگر نیروی وارده به دندان بیشتر از حد معمول باشد، استفاده از کامپوزیت توصیه نمی شود. به عنوان مثال در بیمارانی که عادت به دندان قروچه و فشردن دندان ها به هم دارند آمالگام مناسب تر می باشد. یکی از دلایل مهمی که عدم موفقیت در ترمیم های کامپوزیت ها در پژوهش سال 2015 گزارش شد، شکستن ترمیم ها بود.

• احتمال پوسیدگی مجدد دندان ها

پوسیدگی در دندان در بعضی افراد زیاد می باشد. به همین دلیل وجود حفره و درز در میان دندان ها و ایجاد فاصله های کم بین مواد پرکننده و دندان، می تواند باعث ایجاد باکتری و تجمع پلاک که از عوامل مهم در پوسیدگی دندان ها است بشود. عملکرد آمالگام ها به این صورت است که با تغییراتی که در فلز انجام می گیرد هرگونه فضای میکروسکوپی بین دندان و مواد ترمیم پر می شود و آمالگام خاصیت مهر و موم شونده دارد. اما در کامپوزیت ها، وقتی که نور مخصوص تابیده می شود، مقداری انقباض صورت می گیرد. بنابراین اگر کامپوزیت به صورت تنگاتنگ نیز چسبیده باشد باز هم فضای میکروسکوپی کوچکی بین دندان و ماده ترمیمی ایجاد خواهد شد. در مقاله ای از بک که در سال 2015 منتشر شد، پوسیدگی مجدد دومین دندان بر اثر عدم موفقیت ترمیم با کامپوزیت ارائه شد.

• در معرض دید بودن ترمیم

رنگ کامپوزیت ها دقیقاً مانند دندان های طبیعی می باشد و هنگام صحبت کردن و یا خندیدن کسی متوجه آن نمی شود، پس پر کردن به وسیله کامپوزیت ها بسیار مورد پسند تر و مطلوب تر می باشد به خصوص اگر نواحی ترمیم در قسمت جلو دهان و در دید قرار بگیرد. اما آمالگام ها با رنگ های بسیار متفاوت در دهان قرار می گیرند و بسیار جلب توجه می کنند.

• آلرژی به فلز

در موارد خیلی نادر آلرژی به فلز برای افراد گزارش شده است. در این افراد استفاده از کامپوزیت ها تنها روش درمان است. در تحقیقات به دست آمده کمتر از 100 مورد واکنش آلرژی به مواد آمالگام دیده شده است.

بهترین زمان برای گذاشتن دندان مصنوعی چه موقع می باشد؟

چنانچه افراد دندان های خود را از دست داده باشند، اولین سؤالی که به ذهن آن ها خطور خواهد کرد این است که زمان مناسب برای گذاشتن دندان مصنوعی چه موقع است؟ و بهترین نوع دندان های مصنوعی کدام است؟در این مقاله سعی شده به این دو سؤال پاسخ داده شود پس همراه ما باشید.

یکی از دغدغه های اصلی خیلی از افراد، از دست دادن دندان ها می باشد  و این که جای خالی آن ها را به چه طریقی پر کنند تا کاملاً طبیعی به نظر بیاید، زیبایی خود را از دست ندهند و در هنگام غذا خوردن با مشکل روبرو نشوند.

یکی از راحت ترین روش ها این است که دندان‌پزشک یک سری کامل از دندان های مناسب دهان شما بسازد و به صورت یک باره تمامی جاهای خالی پر شود. در حالی که زندگی با دندان مصنوعی آداب مخصوص به خود را دارد.

آیا دندان ها پیر می شوند؟

یک سؤال بسیار جالب که ممکن است برای خیلی ها به وجود بیاید این است که آیا دندان ها مانند بقیه ی اعضای بدن پیر می شوند و سن دارند؟ جواب این سؤال خوشبختانه خیر می باشد، دندان ها مانند اعضایی مانند پوست، قلب و یا کلیه نیستند که بعد از گذشت زمان دچار پیری و کهولت سن بشوند.

به علت جنس سخت دندان ها بعد از گذشتن هزاران سال هنوز کیفیت خود را حفظ می‌کنند اما ممکن است دچار تغییراتی شوند و بعضی از خصوصیات خود را از دست بدهند. زمان این تغییرات برای هر فرد متفاوت خواهد بود. ممکن است فردی حتی تا 100 سالگی نیز دندان های سالمی داشته باشد. فاکنور های زیادی بر وجود آمدن این تغییرات دخیل هستند مانند عادت به دندان قروچه، سختی مینا، وضع بهداشت، عادت های جویدن و غیره. در هر حال دندان ها دچار ساییدگی و تغییر رنگ خواهند شد،  اما سن روی آن تأثیرگذار نخواهد بود.

چه زمان دندان مصنوعی واجب می شود؟

موضوع قابل بررسی این است که چه موقع بهتر است بعد از اینکه فرد دندان های خود را از دست داد، برای گذاشتن دندان مصنوعی اقدام کند. هنگامی که دندان ها کشیده می شوند و یا از دست می روند، فک شروع به قهقرایی شدن و سیر نزولی می کند تا وقتی که جای خالی دندان توسط چیزی مانند ایمپلنت پر شود و باعث تقویت استخوان فک شود.

زمان مناسب برای استفاده از دندان مصنوعی به تشخیص دندان‌پزشک بستگی دارد. بعد از اینکه دندان از فک خارج شد 3 تا 6 هفته بعد زمانی که روند ترمیمی فک وجود دارد، می توان از دندان مصنوعی استفاده کرد.

بهترین دندان مصنوعی مناسب دهان کدام است؟

دندان های مصنوعی از لحاظ تعداد یا تکه ای هستند و یا کامل. زمانی که فرد تمامی دندان های خود را از دست داده باشد، از دندان مصنوعی کامل استفاده می کند و زمانی که تعدادی از دندان ها باقی مانده حتی اگر تنها 3 تا 6 دندان طبیعی در دهان وجود دارد، بهتر است از دندان های مصنوعی تکه ای استفاده شود. اگر دندان های طبیعی خراب هم باشند باز هم توصیه می شود آن ها را نکشند و اقدام به ترمیم آن ها نماید. امروزه سعی بر این است که تا جای ممکن دندان های طبیعی حفظ شود و از دهان خارج نشود.

نوع دندان های مصنوعی

دندان های مصنوعی در 2 نوع پلاستیکی و فلزی موجود می باشند. با توجه به نوع فک و عوامل دیگر، دندان‌پزشک تشخیص می دهد که کدام نوع برای بیمار مناسب تر می باشد. در نوع فلزی، دندان دارای قلاب فلزی می باشد. شاید ظاهر زیبایی نداشته باشد اما از نظر سلامتی و بهداشت شرایط بهتری دارد. از نظر زیبایی دندان های پلاستیکی بهتر هستند اما باز هم انتخاب دندان مصنوعی بستگی به بررسی دندان‌پزشک خواهد داشت.

آیا دندان های مصنوعی تاریخ مصرف دارد؟

دندان های مصنوعی دارای تاریخ مصرف نمی باشند. عمر دندان مصنوعی به رعایت بهداشت، عادت ها جویدن و دندان قروچه دارد. در بعضی بیماری ها مانند پارکینسون که فک فرد در حال لرزش می  باشد ساییدگی دندان ها بیشتر می باشد و تعویض دندان ها شاید حتی به سالی یکبار هم برسد. در شرایط معمول تعویض دندان مصنوعی بین 5-8 سال طول می کشد. در حالت کلی قانونی برای تعویض دندان های مصنوعی وجود ندارد . حتی می شود دندان مصنوعی را تعویض نکرد و تنها ترمیم و به اصطلاح آستر داد.

چه موقع بعد از کشیدن دندان ها، فک تحلیل می رود

فک در هر صورت بعد از نبود دندان طبیعی تحلیل می رود، حتی اگر دندان مصنوعی هم در دهان باشد. به عنوان مثال فردی 30 سال از دندان مصنوعی استفاده کرده است، در این مدت آن‌قدر فک تحلیل رفته است که ممکن است با کوچک‌ترین ضربه شکسته شود.

به همین دلیل توصیه می شود وقتی دندانی کشیده می شود از دندان مصنوعی تکه ای استفاده شود تا به کندی پروسه تحلیل فک کمک کند. در این میان ایمپلنت بهترین گزینه می باشد که باعث می شود استخوان های اطراف تحلیل نروند و چیزی درون فک گذاشته می شود.

نگهداری از دندان مصنوعی

محدودیت خاص غذایی برای افرادی که دندان مصنوعی دارند وجود ندارد. اگر عرض، پهنا و قدرت فک فرد بالا باشد، می تواند غذاهای متنوع تری بخورد و محدودیتی ندارد اما رعایت اصول بهداشتی و نگهداری باید به خوبی رعایت شود.

همیشه لازم می باشد فردی که از دندان مصنوعی استفاده می کند بعد از 8 ساعت فک خود را استراحت دهد و دندان ها را از دهان خارج نماید. استفاده از خمیردندان برای شستن دندان های مصنوعی توصیه نمی شود، زیرا خمیر دندان ها باعث ساییدگی دندان ها می شود و چون دندان های مصنوعی از جنس پلاستیک هستند زودتر خراب می شوند.

بهتر از شستن دندان های مصنوعی با صابون و مایع ظرف‌شویی انجام شود. برای ضد عفونی کردن دندان های مصنوعی کامل از مخلوط آب، سرکه یا محلول سفید کننده استفاده کنند و دندان ها را طی مدت نیم ساعت درون آن قرار داده و آبکشی نمایند.

بیلداپ دندان یا بازسازی دندان و تفاوت آن باروکش کردن

بازسازی یا بیلداپ دندان یکی از روش‌های درمانی می‌باشد که فرآیندی کاملاً محافظه‌کارانه است و با کمک گرفتن از بافت باقی‌مانده دندان، باقی بافت ازدست‌رفته را بازسازی می‌کند. دندان‌هایی که به دلیل پوسیدگی یا شکستگی میزان زیادی از بافت خود را از دست می‌دهند، احتیاج به درمان ریشه (روت کانال تراپی) دارند و بعد از درمان ریشه، باید تاج آن‌ها را بازسازی نمود. برای بازسازی تاج از روش‌های مختلفی می‌توان استفاده نمود که شامل: درمان پروتزی یا روکش دندان و درمان ترمیمی یا بیلداپ دندان می‌باشند.

بر طبق یک باور قدیمی کلیه دندان‌هایی که ریشه آن‌ها درمان شده‌اند جهت جلوگیری از شکستن دندان باید حتماً روکش شوند. متأسفانه، اصرار بر این باور اشتباه در بین بعضی از  درمان گران نیز دیده می‌شود.

 بازسازی یا بیلداپ دندان

 روکش کردن دندان یا درمان پروتزی

روکش دندان یا کراون، هنگامی به‌عنوان یک روش درمانی به‌کاربرده می‌شود که بافت دندانی ازدست‌رفته باشد و دیگر نتوان به‌وسیله مواد ترمیمی به‌طور مستقیم آن را درمان کرد. در این روش  درمان دندان به‌طور غیرمستقیم در لابراتوار انجام می‌شود؛ بنابراین وقتی قالب دندان آماده شد به لابراتوار ارسال می‌شود تا روکش مناسب دندان فراهم شود و درنهایت بر روی دندان چسبانده می‌شود. درصورتی‌که مقداری از بافت دندان برای قرار گرفتن مواد ترمیمی وجود داشته باشد، دندان‌پزشک با توجه به شرایط دندان و قرار گرفتن آمالگام یا کامپوزیت، جهت بازسازی و بیلداپ دندان استفاده می‌نماید.

 بیلداپ دندان یا درمان ترمیمی

آنچه در بیلداپ دندان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار می‌باشد، رعایت اصول بیومکانیک است که یک روش درمان ریشه‌ای مناسب می‌باشد. وقتی میزان زیادی از عاج دندانی ازدست‌رفته باشد یا دارای دیواره ضعیفی باشد، به روش‌ترمیم حفره‌های سطحی متوسط صورت می‌گیرد. برای بازسازی دندان‌های ضعیف شده که در زمینه ریشه درمان شده‌اند مقدار زیادی از عاج دندانی خود را ازدست‌داده‌اند و بسیار ضعیف می‌باشند. در این صورت بازسازی سطحی و ترمیمی منجر به شکست خواهد بود و گاهی نه‌تنها ماده پر کردنی ترمیمی می‌شکند بلکه باعث شکستن بافت دندانی نیز می‌شود. بعضی مواقع این شکستگی آن‌قدر عمیق است که دندان‌پزشک گزینه‌ای جز کشیدن دندان ندارد.

وقتی قوانین بیومکانیک را نشناخته باشیم و از این اصول برای بازسازی دندان‌های ترمیمی استفاده نکنیم، باتجربه درمان منجر به شکست مواجه خواهیم شد.

برخی پزشکان و درمان گران با استفاده از تجارب گذشته و سنتی که غیرقابل انعطاف هستند از یک روش برای درمان همه دندان استفاده می‌کنند و برای حفظ ریشه ناچارند از کلاهکی بانام روکش جهت جلوگیری از شکستن دندان باقی‌مانده، استفاده نمایند.

 نکاتی که در زمان بیلداپ کردن باید رعایت کرد

• مهم‌ترین نکته در زمان بیلداپ دندان نحوه رعایت اصول بیومکانیک به شکل صحیح می‌باشد.
• وقتی سطح زیادی از دندان تراشیده شود و مقدار زیادی از تاج دندان حذف‌شده باشد، منجر به نازک و ضعیف شدن دیواره‌های دندانی می‌شود
• وقتی‌ترمیم بیلداپ مانند ترمیم حفره‌های سطحی انجام شود، محکوم‌به شکستن خواهد شد و علاوه بر شکستگی بافت ترمیمی بافت سالم دندان نیز دچار شکستگی خواهد شد. در برخی موارد این شکستگی به‌اندازه‌ای عمیق است که باید دندان کشیده شود.
• پس از بیلداپ کردن روی آن را باروکش یا کروان محافظت می‌کنند.

 بیلداپ دندان با چه موادی انجام می‌شود

معمولاً بیلداپ دندان به‌وسیله مواد ترمیمی کامپوزیت، آمالگام یا پست وکر انجام می‌شود.

 جهت ترمیم دندان کدام بهتر است آمالگام یا کامپوزیت؟

می‌توان گفت که آمالگام نسبت به کامپوزیت از مقاومت و استحکام بیشتری برخوردار هستند اما به‌طور حتم نمی‌توان گفت که هر دندانی که با آمالگام پر شود، محکم‌تر از کامپوزیت است زیرا کامپوزیت قادر است به بافت دندانی باند شود و به علت یکپارچگی با دندان عملکرد مناسبی در مقابل نیروهای واردشده دارد.

برای ترمیم کامپوزیت بافت برجا مانده‌ی دندانی بدون هرگونه تراشی بازسازی می‌شود، اما برای ترمیم آمالگام احتیاج به گیر مکانیکی برای استقرار در حفره‌ی دندان است که قابلیت باند شدن با دندان را ندارد و جهت جای‌گیری در حفره‌ی دندانی باید حتماً بافت دندان را نیز تراش داد.

درواقع این دو ماده در موارد خاص توسط دندان‌پزشک تجویز می‌شوند و نمی‌توان توصیه کرد که کدام‌یک بهتر است. مهم‌ترین مسئله در این زمینه دوام و استحکام مواد در برابر شکستگی‌ها می‌باشد.

اگر هریک از مواد را درون ظرفی قرار داده و تحت‌فشار قرار دهیم، اصولاً آمالگام از استحکام بیشتری برخوردار می‌باشد اما زمانی که در حفره دندانی قرار بگیرد، نمی‌توان به‌طور یقین گفت دندان بازسازی‌شده با آمالگام مستحکم‌تر از دندان پرشده با کامپوزیت است.

 چه تفاوتی میان روکش دندانی با بیلداپ دندان وجود دارد؟

برای روکش کردن دندان که بافت دندانی باقی‌مانده به میزان زیادی بین ۱٫۵ تا ۲ میلی‌متر در پیرامون دندان باید تراش‌خورده شود اما برای بیلداپ دندان باید تمام بافت باقی‌مانده دندانی حفظ شود و تراش فقط در حد کوتاه کردن دیواره‌های ضعیف دندان می‌باشد که به‌وسیله مواد ترمیمی پوشانده می‌شوند.

در مورد دندان‌های بیلداپ شده دسترسی به آن امکان‌پذیر می‌باشد و در صورت بروز هرگونه پوسیدگی یا کوچک‌ترین مشکلی می‌توان به شکل رادیوگرافی و کلینیکی تشخیص داد اما متأسفانه پوسیدگی‌های حاصل‌شده در زیر روکش قابل رویت نیستند و همچنین از طریق کلینیکی یا رادیوگرافی نیز مشاهده نمی‌شوند، مگر زمانی که پوسیدگی به حدی پیشرفت داشته باشد که اغلب بافت دندانی را حذف کرده باشد.

همچنین درمان مستقیم دندان‌ها با بیلداپ دندان فقط در یک جلسه انجام می‌شود اما درمان غیرمستقیم باروکش با توجه به نوع آن احتیاج به ۲ تا ۴ جلسه مراجعه و زمان دارد.

 دوام بیلداپ دندانی چه میزان است؟

معمولاً دوام بیلداپ دندانی به عوامل مختلفی بستگی دارد که شامل:

1. میزان نسج باقی‌مانده دندان
2. با توجه به موقعیت دندان در قوس فکی
3. چگونگی قرار گرفتن دندان‌ها بر روی یکدیگر (اکلوژن) و یا مقدار فشار واردشده بر دندان
4. نحوه رعایت نکات بهداشتی در زمینه مراقبت‌های دهان و دندان

با توجه به موارد ذکرشده و چگونگی رعایت بهداشت به شکل منظم، بیلداپ می‌تواند از طول عمر بیشتری برخوردار باشد و کلیه بافت‌های سالم دندان به‌وسیله بیلداپ حفظ خواهد شد.