آیا دندان‌شکسته را با کامپوزیت می‌توان ترمیم کرد؟
برای پاسخ دادن به این موضوع باید ابتدا مراحل ترمیم دندان را دانست، به این منظور فرآیند ترمیم دندان را شرح می‌دهیم.
وقتی دندان دچار پوسیدگی شود در اثر فعالیت باکتری‌های موجود بر روی دندان پوسیده ایجاد می‌شود و قسمتی از دندان آسیب می‌بیند. درصورتی‌که جلوی این فعالیت گرفته نشود این پوسیدگی گسترش پیدا می‌کند و به بخش‌های زیرین دندان نیز آسیب می‌رساند. دندانپزشک با استفاده از فرز بخش پوسیده را حذف می‌کند و قبل از پر کردن آن را تمیز می‌کند. با حذف پوسیدگی‌ها از آسیب دیدن دندان جلوگیری می‌شود اما نمی‌تواند مانع آسیب واردشده به دندان شود و مواد پر کردنی برای ترمیم مورداستفاده قرار می‌گیرند.
امروزه اغلب دندان‌پزشکان از مواد کامپوزیتی هم‌رنگ دندان برای ترمیم دندان استفاده می‌کنند. هرچند مواد آمالگام همچنان نقش خود را برای ترمیم دندان ایفا می‌کنند. در مواردی که سطح آسیب‌دیدگی زیاد باشد نیاز به روکش جهت محافظت از دندان خواهیم داشت.
عمل‌ترمیم چگونه انجام می‌شود؟
در ابتدا دندانپزشک ناحیه پوسیده‌شده را به‌وسیله تزریق ماده بی‌حسی، بی‌حس می‌کند تا دندان و فک اطراف دندان، دچار بی‌حسی شود. سپس برای از بین بردن پوسیدگی از فرز استفاده می‌کند. پس از برطرف شدن پوسیدگی‌ها و آماده شدن دندان، مواد پر کردنی را درون حفره ایجادشده قرار می‌دهد، با توجه به مواد پر کردنی روش ویژه‌ای جهت پر کردن مواد به‌کاربرده می‌شود.
پر کردن دندان به‌وسیله کامپوزیت
کامپوزیت‌ها از مرسوم‌ترین مواد پر کردنی می‌باشند که رنگ آنها می‌تواند مطابق بارنگ دندان باشد همچنین از دوام بیشتری برخوردار هستند و درصورتی‌که بهداشت دندان در مورد کامپوزیت رعایت شود می‌توانند تا ۱۵ سال عمر مفید داشته باشند و اگر دندان‌ها ضعیف باشند و نکات بهداشتی رعایت نشود از عمر کوتاه‌تری برخوردار هستند. کامپوزیت در زمان استفاده به شکل خمیری است و زمانی که درون دندان قرار بگیرد دقیقاً شکل محل موردنظر را به خود می‌گیرد.
معمولاً کامپوزیت‌ها به‌صورت لایه‌لایه قرار می‌گیرند. تا زمانی که محل پوسیدگی را به‌طور کامل پر کنند. پس از استقرار مواد کامپوزیت در محل موردنظر باید در داخل دندان فیکس و محکم شوند که این عمل توسط نور ماوراءبنفش انجام می‌شود تا تحت تأثیر عمل پلیمریزاسیون سفت و محکم شوند. روش پلیمریزاسیون به کمک نور ماوراءبنفش با سرعت و کاملاً ایمن و مؤثر می‌باشد. عملکرد کامپوزیت به‌گونه‌ای است که کاملاً ظاهر آن طبیعی می‌باشد و باعث می‌شود عملکرد دندان نیز تحت شرایط عادی و صحیح انجام شود.
سرانجام دندانپزشک به کمک ابزار خاص سطح دندان را صیقل داده و فرم مناسب را به دندان می‌بخشد.
مواد کامپوزیت چیستند؟
کامپوزیت‌ها می‌توانند بر پایه رزین یا رزین ترمیمی باشند. معمولاً رزین‌های مصنوعی به‌عنوان مواد ترمیمی به‌کاربرده می شوند. از کامپوزیت‌های رزینی با توجه به نیاز بیمار جهت ترمیم پوسیدگی و زیبایی استفاده می‌شود. این مواد قابلیت مهار میکرو مکانیکی را دارند که موجب می‌شود در مواردی که آمالگام توانایی‌ترمیم این بخش‌ها را نداشته باشد از کارایی بسیاری برخوردار باشند.
از کامپوزیت علاوه برترمیم پوسیدگی‌های دندانی و زیبایی‌های ظاهری دندان‌ها، جهت طرح لبخند (در موارد لمینت کامپوزیت یا ونیر) استفاده می‌شود.
کامپوزیت چه ویژگی‌هایی دارد؟
یکی از مهم‌ترین مزایای کامپوزیت جهت حفظ زیبایی است. به‌این‌ترتیب دندانپزشک با تلفیق رنگ‌ها می‌تواند رنگ همسان با دندان‌های فرد را بسازد. از کامپوزیت‌ها برای حفظ شکل دندان برجای‌مانده استفاده می‌کنند. این امر برای ممانعت از شکستگی و جهت عایق‌کاری دندان در برابر تغییرات ایجادشده از دمای زیاد استفاده می شود.
پس از عمل کامپوزیت رعایت چه نکاتی ضرورت دارد؟
پس از عمل کامپوزیت فرد ممکن است دچار حساسیت شود یا در زمان نوشیدن چای، قهوه و مواد غذایی رنگ دار ممکن است رنگ کامپوزیت تغییر کند. برای رفع این مشکل دندانپزشک می‌تواند از یک پوشش کامپوزیتی فاقد رنگ و شفاف استفاده کند تا از تغییر رنگ دندان جلوگیری به عمل آید. برای پوسیدگی‌های عمیق که توسط کامپوزیت پرشده‌اند احتمال دارد زودتر از مواد آمالگام دچار آسیب شوند. معمولاً مواد کامپوزیت برای پوسیدگی‌های سطحی از مقاومت بیشتری برخوردار هستند.
ترمیم دندان به‌وسیله کامپوزیت
وقتی دندان دچار تغییر رنگ شود یا دچار ترک یا شکستگی شود، دندانپزشک مقداری از دندان کامپوزیت را تراش داده و مواد کامپوزیتی را بر روی آن قرار می‌دهد سپس با تاباندن اشعه مواد محکم می‌شوند. در اینجا دندانپزشک مهارت به خرج می‌دهد و با نهایت حوصله دندان‌ها را به شکلی زیبا فرم داده و با دقت مانند دندان طبیعی شکل می‌دهد. درصورتی‌که مشکل به‌شدت حاد نشده باشد، با مراجعه به دندانپزشک و با کمک پالیش ساده مشکل برطرف خواهد شد.
به یاد داشته باشید با مراجعه منظم نزد دندانپزشک می‌توانید، کوچک‌ترین آسیب را برطرف کنید. در زمان طولانی کامپوزیت می‌تواند دچار ساییدگی یا شکستگی شود یا برخی مواقع دچار تغییر رنگ شود که این تغییر رنگ به دلیل از بین رفتن پیوند بین رزین و مینای دندان صورت می‌گیرد. درصورتی‌که این آسیب‌ها ترمیم نشود ممکن است مکان مساعدی برای تجمع ذرات غذایی و رشد باکتری‌ها شود که سرانجام می‌تواند باعث شکستگی دندان‌های زیرین کامپوزیت شود.
دندانپزشک برای ممانعت از ضخیم شدن کامپوزیت دندان، لایه کامپوزیت را از روی دندان برمی‌دارد و سپس از رزین کامپوزیت تازه برای شکل دادن دندان استفاده می‌نماید.
وقتی کامپوزیت شکسته‌ترمیم نشود چه مشکلاتی را به همراه خواهد داشت؟
درصورتی‌که کامپوزیت شکسته شده را درمان نکنید این شکستگی ادامه‌دار خواهد شد و احتمال دارد به ریشه دندان برسد. در این هنگام بیمار نیاز به روت کانال دارد و با انجام روت کانال دیگر امکان ترمیم با رزین کامپوزیت وجود نخواهد داشت؛ بنابراین پزشک به شما پیشنهاد استفاده از تاج دندانی را خواهد داد که کاملاً بادوام‌تر و هم‌رنگ دیگر کامپوزیت‌ها خواهد بود و به ایجاد طرح لبخند کمک می‌کند.
جهت کامپوزیت ترمیمی چه نکاتی را باید رعایت کرد؟
اگر کامپوزیت ترمیمی دارید تا زمان مراجعه به دندانپزشک باید موارد زیر را رعایت کنید.
- ابتدا قطعه شکسته شده از کامپوزیت را از دهان خارج کنید تا از بلعیده شدن آن جلوگیری کرده باشید.
- در طی روز ۲ بار از آب و نمک جهت قرقره کردن استفاده کنید.
- به کامپوزیت آسیب‌دیده فشار وارد نسازید تا دندانتان دچار آسیب نشود.
- از خوردن مواد چسبناک و سفت خودداری کنید.
- پس از هر وعده غذایی مسواک بزنید تا از قرار گرفتن مواد غذایی در شکافت‌های به وجود آمده جلوگیری شود.
