فرد مبتلابه دیابت، دچار کمبود هورمونی است که گلوکز به‌دست‌آمده از کربوهیدرات‌ها را نمی‌تواند برای تأمین انرژی مصرف نماید و یا برای دفعه‌های بعدی ذخیره نماید. انسولین کمک می‌کند تا قند بدن دچار افزایش ( هیپرگلیسمی) یا کاهش( هیپو گلیسمی) نشود. درواقع انسولین مانند کلیدی است که قفل سلول‌ها را باز می‌کند و امکان ورود قند به سلول‌ها را برای تأمین انرژی فراهم می‌کند. درصورتی‌که میزان عمر دیابت نوع 2 افزایش پیدا کند، احتمال این‌که بیمار نیازمند دریافت انسولین باشد بیشتر می‌شود.
افرادی که دچار دیابت هستند باید با رعایت رژیم غذایی، ورزش‌های مناسب و تزریق انسولین به حفظ و کنترل سطح گلوکز خون خود کمک کنند. پزشک معالج به افرادی که به دیابت نوع 2 مبتلا هستند و از طریق دارو به درمان قند خون در منزل می‌پردازند توصیه می‌کنند که همواره با استفاده از تجهیزات مربوط به تست قند خون میزان آن را بررسی کنند.
دستگاه تست قند خون
به‌طور یقین تنها از روی وضعیت جسمی و علائم ظاهری نمی‌توان به میزان قند خون پی برد و این معیارها به‌تنهایی برای درک، بالا یا پایین بودن قند خون مناسب نیستند. بنابراین نیاز به دستگاه سنجش قند خون‌داریم.
دستگاه سنجش قند خون از یک سوزن مخصوص تشکیل‌شده است که جهت بیرون کشیدن قطره خون از دست، مورداستفاده قرار می‌گیرد.
این قطره خون بر روی یک میله قرار می‌گیرد و به‌این‌ترتیب میزان قند خون بر روی نمایشگر دستگاه نمایش داده می‌شود.
دستگاه حسگر آزمایش قند خون
این دستگاه از یک حسگر ( سنسور) برای تست سطح گلوکز بدون نیاز به خراش و خون گرفتن انجام می‌شود. در این روش حسگر به پشت بازوی فرد وصل می‌شود و از طریق تلفن همراه مقدار قند خون را در طی 24 ساعت ذخیره می‌کند.
دستگاه مانیتورینگ مستمر گلوکز
در زیرپوست بیمار یک سنسور قرار داده می‌شود که مقدار گلوکز خون را در یک شبانه‌روز اندازه‌گیری می‌کند. دستگاه مانیتورینگ مستمر یا ( CGM ) برای کسانی مناسب است که قادر به کنترل سطح قند خون به شکل درست نیستند. البته تعیین قند خون با توجه به موادی که در سنسور ها استفاده می‌شود، در طول سال تقریباً معادل 5000 دلار هزینه در بردارد.
دستگاه تست کتون
کتون ادرار به‌وسیله نوارهای مخصوصی در آزمایشگاه تعیین می‌شود. هرگاه مقدار کتون ادرار زیاد باشد، نشان‌دهنده کتواسدوز دیابتی و شرایط اضطراری هست. این ابزار برای افرادی که از انسولین استفاده می‌کنند، مناسب می‌باشد.
برای استفاده از دستگاه تست کتون ابتدا باید با پزشک معالج مشورت کنید سپس با استفاده از نوارهای باریک و قرار دادن این نوارها در ادرار و مشاهده تغییر رنگ آن می‌توان، میزان کتون بدن را تعیین نمود.
دستگاه سنجش خون:
از این آزمایش برای تعیین مقدار کتون خون، استفاده می‌شود و کارایی آن کاملاً شبیه آزمایش قند خون می‌باشد.
هرگاه در هنگام استفاده از دستگاه با مشکلی مواجه شدید یا متوجه شدید که دستگاه ایراد دارد، می‌توانید به دفترچه راهنمای موجود در جعبه مراجعه نمایید و از طریق دفترچه با شرکت سازنده در ارتباط باشید یا با پزشک خود تماس گرفته و از توصیه‌های او یاری بگیرید.
عیب‌یابی دستگاه تست قند خون
وقتی در هنگام کار با دستگاه آزمایش قند خون با اشکالات زیر مواجه شدید، احتمال دهید که دستگاه دچار ایرادشده است:
- باتری‌های دستگاه نیاز به شارژ و تعویض مجدد داشته باشند.
- نوارهای آزمایش قدیمی باشند.
- دستگاه خیلی گرم، مرطوب و کثیف باشد.
- کد کالیبراسیون، اشتباه باشد.
- درصورتی‌که از نوار اشتباه استفاده کرده باشید.
- نوار به شکل نادرست در دستگاه قرارگرفته باشد یا خون به میزان لازم بر روی نوار موجود نباشد.
- پیش از انجام آزمایش، ماده شیرینی میل کرده باشید.
چگونه مانع بروز هرگونه مشکلی در دستگاه تست قند خون شویم؟
- قبل از انجام آزمایش باید دستورالعمل‌های شرکت سازنده، روش‌های مراقبت و استفاده صحیح از دستگاه را به‌دقت مطالعه نمایید.
- دستان خود را ابتدا با صابون شسته و خشک نمایید زیرا هرگونه آلودگی می‌تواند، درنتیجه تست تأثیر منفی بگذارد.
- به خاطر داشته باشید برای تمیز نمودن دست‌های خود از دستمال مرطوب استفاده نکنید زیرا ممکن است دارای مواد شیمیایی نظیر گلیسیرین باشد و موجب اشکال در تست قند خون شود.
- نوار تست را به‌درستی وارد دستگاه نمایید و از یک نوار مناسب استفاده کنید.
- یک‌بار در حضور پزشک از دستگاه استفاده کنید تا به شما طریقه درست استفاده از دستگاه را آموزش دهد.
طریقه استفاده از دستگاه مانیتورینگ حسگر قند خون
اگر از دستگاه CGM یا مانیتورینگ حس گر قند خون استفاده می‌کنید باید هر هفته سنسور را تعویض نمایید. همچنین برای جذب بهتر، دستگاه باید در نقاط مختلف بدن قرار داده شود. علاوه بر تست CGM از دستگاه تست قند خون به‌وسیله خراش انگشت استفاده کنید تا از صحت دستگاه اطمینان کامل، حاصل کنید.
بررسی ابزار سنسور
قبل از استفاده باید از تمیزی و خشک بودن پوست اطمینان داشته باشید، زیرا امکان دارد دستگاه به‌خوبی کار نکند.
باتری دستگاه مخصوص تست دیابت، را فقط از فروشگاه‌هایی تهیه کنید که انواع مختلف باتری را عرضه می‌کنند. ابتدا دفترچه راهنما را مطالعه نمایید و با نوع باتری و چگونگی تعویض آن آشنا شوید. وقتی نوارهای قند خون در حال اتمام باشد، می‌توانید از داروخانه این نوارها را تهیه نمایید. اگر در نمایش نتیجه تست قند خون، تردید دارید از دفترچه راهنمای کاربر، نحوه تنظیم دستگاه را مطالعه نمایید یا با شرکت تولیدکننده تماس بگیرید.
ابزار مربوط به دریافت انسولین
میزان دوز انسولین موردنیاز بیمار به کمک پزشک معالج همچنین با تشخیص به‌موقع و نوع دیابت فرد مشخص می‌شود. بنابراین بیمار نیاز به ابزار دریافت انسولین خواهد داشت که این ابزار شامل: سرنگ، قلم، تزریق کننده‌های جت، انسولین خوراکی و پمپ می‌باشد.
سرنگ‌های انسولین
سرنگ‌های انسولین در حجم‌های 30، 50و 100 واحد موجود می‌باشد که از طریق سوزن8 و12 میلی‌متر با گیج 29، 30 و31 در داروخانه‌ها موجود می‌باشد. هر چه مقدار گیج سوزن بیشتر باشد، قطر سوزن کمتر بوده و احتمال درد، خونریزی، کبودی و تغییر رنگ پوست کمتر خواهد بود.
قلم انسولین
امروزه استفاده از قلم‌های انسولین روشی مفید و بدون درد برای انتقال انسولین به بدن می‌باشد و فرد بیمار در هرجایی که باشد می‌تواند، انسولین موردنیاز را تزریق نماید، باید در نظر داشت که این قلم‌ها یک‌بارمصرف می‌باشند.
تزریق کننده‌های جت انسولین
ابزار جت انسولین کاملاً مدرن و پیچیده می‌باشد و با استفاده از جریان هوای پرفشار انسولین را به‌صورت ذرات ریز از طریق پوست وارد بدن می‌کند. این ابزار برای افرادی که از سرنگ و سوزن می‌ترسند، مناسب می‌باشد. نکته قابل اهمیت این است که درحال حاضر قیمت این ابزار گران بوده و همچنین نیاز به استریل مداوم دارد.
پمپ انسولین اکسترنال
یک دستگاه کوچکی است که درون لایه چربی واقع در زیرپوست ( بافت زیرپوستی ) قرار می‌گیرد و بیمار با فشردن چند دکمه دوز دریافتی خود را در هر زمان برنامه‌ریزی می‌کند و تغییر می‌دهد. این نوع تزریق مشابه شکل تزریق طبیعی انسولین از لوزالمعده می‌باشد. دستگاه اصلی بسیار کوچک است که دارای یک مخزن قابل تعویض انسولین در داخل دستگاه می باشد و یک سوزن مخصوص و لوله پلاستیکی رابط موجود می‌باشد که سوزن را به مخزن انسولین وصل می‌کند. دستگاه به‌طور خودکار و در زمان معین مقدار انسولین مورد نیاز را به بدن تزریق می‌کند.
