فورسپس چیست و کاربرد آن در دندانپزشکی به چه صورت است؟
فورسپس درواقع انبر دندانپزشکی یا ابزاری است که جهت گرفتن یا نگهداری اشیاء مورداستفاده قرار می‌گیرد. دندانپزشک برای گرفتن و کشیدن دندان در هنگامی‌که ناحیه عمل عمیق باشد نیازمند به یک انبر یا وسیله دسته‌بلند که جایی برای فیکس کردن انگشتان داشته باشد، می‌باشد. دندانپزشک ست مختلفی از فورسپس را در اختیار دارد که به‌منظور خاصی و با کاربری های متفاوت طراحی‌شده‌اند.
فورسپس به‌صورت اسم جمع در نظر گرفته می‌شود زیرا اغلب به شکل تکی موجود نیست. معمولاً از فورسپس در شاخه‌های متعدد پزشکی استفاده می‌کنند. اغلب افراد از انواع فورسپس های دندانپزشکی تحت عنوان موچین، انبر، انبردست و گیره استفاده می‌کنند.
ازنظر مکانیکی، فورسپس به‌عنوان یک اهرم جهت درک و اعمال فشار به کار می‌برند. با توجه به عملکرد انواع فورسپس به دو گروه اصلی طبقه‌بندی می‌شود.
- فورسپس های غیر یک‌بارمصرف
این انبرها در مقابل انواع مختلف فشارها و ضربات جسمی و شیمیایی مایعات بدن، انواع ترشحات، مواد شوینده و تمیزکننده و انواع مختلف استریلیزاسیون مقاومت می‌کنند.
- فورسپس های یک‌بارمصرف
این دسته انبرها از مواد و پلاستیک‌های باکیفیت پایین‌تر تهیه می‌شوند و در صورت یک‌بارمصرف کردن دیگر به‌کاربرده نمی‌شوند و غیرقابل استفاده می‌شود.
کاربرد فورسپس
دندانپزشک به‌وسیله فورسپس دندان را نگه می‌دارد و کاملاً با دقت در جای خود به‌آرامی تکان می‌دهد. ساختار استخوانی اطراف دندان به شکلی است که می‌تواند فشرده شود. به این طریق حفره‌ی دندان به آهستگی بزرگ می‌شود. بنابراین، امکان افزایش حرکت تدریجی دست دندانپزشک بیشتر می‌شود و با عقب و جلو بردن دندان، دندانپزشک دندان را در محل خود می‌چرخاند. این عمل چرخشی باعث کنده شدن دندان می‌شود. می‌توان گفت با استفاده از این ابزار دندانپزشک به ریشه، نیرویی وارد می‌سازد و موجب می‌شود که دندانپزشک با لق شدن دندان آن را از محل خود خارج سازد.
جنس فورسپس
فورسپس های جراحی از جنس فولاد کربن با درجه کیفیت بالا می‌باشند که تضمین‌شده هستند. در مقابل استریلیزاسیون‌های متعدد در اتوکلاو های حرارت بالا مقاومت می‌کنند. برخی از آنها از دسته دیگر فولادهای ضدزنگ باکیفیت بالا، کروم و وانادیوم تولیدشده‌اند تا از هر نوع زنگ‌زدگی و دوام لبه‌ها زیاد می‌باشند. فورسپس های باکیفیت پایین‌تر برای مصارف دیگر استفاده می‌شوند.
ازنظر کارایی فورسپس ها دودسته می‌باشند، دسته‌ای که قفل می‌شوند که به آنها انگشت شست فورسپس یا وانت می گویند و غیرقابل قفل شونده‌ها، اگرچه دو نوع هستند اما به ده نوع تقسیم می‌شوند که هرکدام برای مصارف خاص استفاده می‌شوند.
فورسپس های غیرقابل قفل به دو گروه اساسی تقسیم‌بندی می‌شوند که شامل: دسته‌ای که لولایشان در انتهای یک‌طرف می‌باشد، آن‌هایی که لولایشان در میانه‌ی بدنه قرار دارد که در زبان محاوره‌ای به این فورسپس ها موچین اطلاق می‌شود و به شکل قیچی ساخته می‌شوند. فورسپس های قفل، تقریباً دارای یک لوله در وسط هستند، اگرچه برخی از آنها لولا را بسیار نزدیک به انتهای گیرنده قرار می‌دهند.
فورسپس های قفل شونده از وسایل متفاوتی جهت قفل‌کردن سطوح گیرنده در یک موقعیت بسته به کار می‌برند. معمولاً فورسپس های شستی، معمولاً بین انگشت و دو یا سه انگشت از یکدست نگهداری می‌شود و بخش انتهایی فوقانی آن بر روی عضله بین انگشت شست و انگشت اشاره به‌آرامی گرفته و قرار داده می‌شود به این ترتیب تنش فنر در یک انتها تا هنگامی‌که فشار بر روی آن اعمال شود، دو طرف فورسپس را از یکدیگر جدا نخواهد کرد. به‌این‌ترتیب این امکان را می دهد که اشیاء یا بافت‌های کوچک را به سهولت و سرعت حرکت دهید و آن را رهاسازید یا باکمی فشار و راحتی آن را گرفته و جدا نمایید. فورسپس های شستی جهت نگهداری بافت در زمان بخیه زدن، کشیدن بافت‌ها در زمان عمل جراحی اکتشافی و جابجایی پانسمان در صورت پارچه‌های بدون استفاده از دست یا انگشتان به‌کاربرده می‌شود.
فورسپس قفل شونده که به نام گیره نیز اطلاق می‌شوند، برای گرفتن و نگه‌داشتن اشیاء و بافت‌ها استفاده می‌شود. زمانی که از آنها جهت فشرده‌سازی شریان در جهت پیشگیری از خونریزی به‌کاربرده می‌شون با نام هموستات نیز نامیده می‌شود. نوع دیگر فورسپس ها سوزن نگه‌دارنده هستند که جهت هدایت یک سوزن بخیه به این وسیله بافت استفاده می‌شود. برخی از انبرهای قفل شونده برای تسهیل در استفاده از حلقه‌های انگشت می‌شوند.
حلقه‌های انگشت فورسپس به‌وسیله انگشت شست و انگشت وسط متصل می‌شوند، درحالی‌که انگشت شاخص و یا اشاره به هدایت ابزار کمک می‌کند. مرسوم‌ترین مکانیسم قفل یک نوع از دندان‌های در حال اتصال می‌باشد که در مجاورت حلقه‌های انگشت واقع است با بسته شدن فورسپس، دندان‌ها درگیر می‌شوند و سطح جداساز ابزار را از یکدیگر جدا نمی‌کند. در بیان دیگر می‌توان گفت انگشتان تمام آنچه برای جدا کردن دندان‌ها موردنیاز می‌باشد و اجازه می‌دهد تا انتهای گیرنده از یکدیگر جدا شوند، امروزه از انواع فورسپس ها برای جراحی استفاده می‌شود.
انواع فورسپس
فورسپس کلی یکی از هموستات ها می‌باشد که اغلب از استیل ضدزنگ استفاده می‌شوند و مشابه یک جفت قیچی می‌باشند، آنها از مکانیسم قفل استفاده می‌شوند این امکان را به آنها می‌دهد که به‌عنوان گیره عمل کنند. فورسپس کلی برای استفاده‌ی روزانه می‌باشد و برای جراحی استفاده نمی‌شود. از این فورسپس ها در موارد جراحی‌های انسانی و دامپزشکی استریل شده به‌کاربرده می‌شود. ازنظر ظاهری ممکن است خمیده یا مستقیم باشند.
در جراحی برای انسداد رگه‌ای خونی، دست‌کاری در بافت‌ها یا برای اهداف دیگر استفاده می‌شود. نمونه پشه فورسپس دسته‌ای ظریف‌تر و برای کاربری‌های دقیق‌تر مورداستفاده می‌شود.
فورسس های دندانپزشکی شامل: فورسس فنردار قدامی بالا، فورسپس فنردار پرمولر بالا، فورسپس فنردار مولر بالا، فورسپس فنردار مولر پایین، فورسپس فنردار ریشه‌کش بالا، فورسپس فنردار ریشه‌کش پایین
فورسپس های پزشکی نیز شامل: فورسپس های بیهوشی، فورسپس های شریانی، آتروماتیک، سوسماری، برش دهنده استخوان، جهت کاهش استخوان، نگه‌دارنده استخوان، بورس بولداگ، کانتر، کورت دارد، یاکی، پانسمان، فورسپس گوش، کوسن، پخش کننده، بخیه دار، توراک، انگشت شست، فورسپس بافت، فورسپس رحم و برش سیم می‌باشند.
