پین دندان و کاربرد آن در دندانپزشکی
پین دندان به چه معنا است؟ پین دندان درواقع یک میله‌ی فلزی است که مانند پیچ می‌باشد و برای استحکام و بازسازی تاج دندانی‌های آسیب‌دیده بکار برده می‌شود. هنگامی‌که پین‌ها در درون دندان‌ترمیم شده قرار گرفتند به‌وسیله یک ماده مناسب مانند آمالگام، گلاس آینومر های تقویت‌شده و یا کامپوزیت بازسازی و ترمیم می‌شوند. گاهی دندانپزشک برای ممانعت از شکستن طولانی‌مدت آن و محافظت دندان برای طولانی‌مدت از روکش نیز استفاده می‌کند.
در چه مواقعی به پین دندان احتیاج داریم؟
در اغلب موارد، دندان‌ها دچار پوسیدگی شدید یا ضربه یا به دلایل مختلف شکننده می‌شوند؛ بنابراین ساختار دندانی تحمل و قدرت موردنیاز برای نگهداری محل پرشدگی را ندارد و بدون کمک پین و پر کردن، قادر نیست تحت‌فشارهای ناشی از جویدن دوام بیاورد و به‌طور حتم می‌شکند یا در صورت خوش‌شانسی مواد ترمیمی یا پر کردنی از آن جدا خواهد شد. در این موارد اولین ناحیه آسیب‌پذیر تاج دندانی می‌باشد که عواملی نظیر عدم توانایی تحمل تاج، موقعیت ناپایدار لثه و زمانی که برای دیدن وضعیت کانال ریشه بخواهیم به این موضع دسترسی داشته باشیم، می‌تواند یکی از عواملی باشد که برای درمان دندان باید به دندانپزشک مراجعه نماییم.
وقتی شکل و ساختار دندان موقعیت مناسبی جهت نگهداری مواد پر کردنی نداشته باشد، استفاده از پین ضرورت پیدا می‌کند.
پین‌ها، پیچ‌های بسیار کوچکی هستند که تقریباً در نیمی از عاج قرارگرفته می‌شوند. دندانپزشک یک سوراخ کوچک‌تر از پین در دندان ایجاد می‌کند و پین در محل خود پیچ می‌شود. سپس به‌وسیله یک ماده پرکننده مانند آمالگام فلزی یا کامپوزیت (دندان رنگی) پوشش داده می‌شوند. برخی مواقع کار با پین گذاشتن به اتمام نمی‌رسد و باید قبل از روکش کردن و بازسازی ساختار تاج دندان باید درمان پست و کور دندان انجام شود که این اقدام آخرین راهکار جهت حفظ دندان و قبل از کشیدن آن می‌باشد.
می‌توان گفت پین برای حفاظت از مواد پر کردنی بکار برده می‌شود، نظیر عملی که معماران جهت تقویت میلگرد با کمک بتن تقویت در ساختمان‌سازی از آن استفاده می‌کنند.
در چه مواردی از پین دندانی استفاده می‌شود؟
- شکستگی‌های دندانی هنگامی‌که تنها قسمت تاج دندان آسیب‌دیده است و ریشه سالم مانده است.
- پوسیدگی دندان به‌اندازه‌ای زیاد است که دندان یا تاج آن به میزان وسیعی تخریب‌شده است.
- وقتی دندان برای روکش کردن آماده باشد اما دارای ابعادی کوچک‌تر از ۳ میلی‌متر داشته باشد.
- وقتی بخواهیم سطح تراز دندان را ترمیم کنیم.
مواردی که نمی‌توان از پین استفاده کرد
- وقتی ریشه دندان منحنی باشد.
- هنگامی‌که ریشه بسیار کوتاه است.
- وقتی‌که بخشی از دندان در زیر لثه شکسته شده باشد.
- در زمانی که اطراف اپکس روند غیرطبیعی را شاهد باشیم.
- درصورتی‌که دندان به علت بیماری پریودنتال لق شده باشد.
- در کودکانی که رشد ریشه دندان به‌طور کامل انجام‌نشده باشد که در این حالت نمی‌توان یک ریشه کامل را ایجاد کرد.
- در افراد مسن و سالخورده وقتی کانال ریشه بسیار باریک باشد.
انواع پین‌های دندان
در حال حاضر دو نوع پین دندان وجود دارد که شامل:
- پین داخل عاج دندان:
معمولاً این پین‌ها برای دندان‌هایی که درمان ریشه یا آندو (عصب‌کشی) نشده‌اند، اما بخشی از تاج دچار شکستگی شده است استفاده می‌شوند. معمولاً اندازه‌ی قطر آنها بین ۳ میل طول و ۰٫۴ میلی‌متر می‌باشد.
باید دانست که در زمان کار باید خیلی با دقت مراحل کار انجام شود زیرا ممکن است باعث آسیب دیدن بافت زنده و پالپ دندان یا عصب دندانی نشود. این پین‌ها تنها در درون عاج دندان به‌صورت مستحکم پیچ می‌شوند و هرگز سمان یا چسب به آنها زده نمی‌شود. معمولاً از این روش برای دندان‌های قدامی استفاده نمی‌شود.
- پین داخل کانال:
این پین‌ها در درون کانال دندانی که ریشه آن (عصب‌کشی) درمان شده است، مورداستفاده قرار می‌گیرد. اغلب این پین‌ها از طریق سمان یا چسب زدن در درون کانال دندان صورت می‌گیرد. پین‌های دندان دارای سایزهای طولی و قطری متفاوتی هستند که باید با قطر و طول کانال دندان هماهنگ و متناسب باشند تا ضمن تأمین استحکام ، موجب ترک خوردن و شکستن ریشه دندان نشود.
معمولاً بازسازی دندان به‌وسیله پین فلزی یا پین فایبرگلاس (فایبر پست) جهت دندان‌هایی که پوسیدگی در آنها گسترش پیداکرده است، استفاده می‌شود.
چگونگی استفاده از پین برای درمان‌های ریشه دندان
پین ریشه تنها برای درمان با کانال ریشه و درون دندان به‌وسیله پر کردن کانال ریشه انجام می‌شود. رادیوگرافی یا عکس‌برداری از دندان می‌تواند اطلاعات جامعی در مورد وضعیت دندان در اختیار دندانپزشک قرار دهد بنابراین، اگر برای ترمیم دندان بخواهیم تصمیم‌گیری انجام دهیم، می‌توانیم از طریق مشاهده عکس تهیه‌شده این کار را با سرعت و دقت بیشتری انجام دهیم. با توجه به اطلاعات موجود در زمینه سوابق دندانپزشکی فرد نظیر پر شدن ریشه، طول کانال ریشه، شکل ریشه و وجود ضایعه در اپکس ریشه می‌تواند، به این روش انجام شود. اگر درمان کانال ریشه را انجام دهیم و پر کردن دندان باید با طول مناسب انجام شود، به‌این‌ترتیب ضایعه ریشه اپکس نیز درمان خواهد شد. وقتی ریشه پر شود، حداقل تا ۲۴ ساعت بعد می‌توانیم پین را وارد کنیم.
باید توجه داشت که قرار دادن پین در دو صورت احتمال درد را در دندان ایجاد می‌کند
- معمولاً پین داخل عاج دندانی در دندانی که عصب دارند (دندان وایتال) امکان دارد، در مجاورت عصب دندان گذاشته‌شده باشد و باعث تحریک و درد گرفتن دندان شود. برای درمان این دردها می‌توان از عصب‌کشی یا اندو استفاده کرد.
- پین داخل کانال دندان گاهی باعث ترک خوردن یا شکستن ریشه شود و در این حالت باید دندان کشیده شود.
تشخیص همه این موارد باید زیر نظر پزشک، بر اساس مطالعه دقیق و عکس‌برداری یا رادیوگرافی انجام شود.
